Τι πραγματικά επηρεάζει την ψυχή και το μυαλό των παιδιών σήμερα?

«Αντιμετωπίζοντας Προκλήσεις στην Προ-Εφηβεία / Εφηβεία: Κλειδιά για Γονείς», με αφορμή την ομιλία της γνωστής σε όλους Τζίνας Θανοπούλου, Συμβουλευτικής Ψυχολόγου & Ψυχο-Εκπαιδευτικής Συμβούλου Παιδιών, Εφήβων και γονέων .M., M.A., Harvard University, που θα γίνει το Σάββατο 5 Μαίου 2018 στον Ιανό ,13:00-15:00, θεωρήσαμε χρήσιμο να δημοσιεύσουμε ένα άρθρο σχετικά πως επηρεάζονται τα παιδιά από τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης και τι επίδραση έχει στην ψυχολογία τους.

Αυτά είναι τα αποτελέσματα μιας σημαντικής έρευνας του HARVARD UNIVERSITY & της καθηγήτριας Dr. JeanTwenge, συγγραφέας του Best Seller «I–Gen», που τα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν στο CNN & που σχετίζεται με το τι επηρεάζει τα νέα παιδιά σήμερα. Η έρευνα αναφέρεται στα αποτελέσματα μιας έρευνας που άρχισε εδώ και 25 χρόνια και συνεχίζει μέχρι και σήμερα σχετικά με το «Πώς επηρεάζουν τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης και η ανεξέλεγκτη ενασχόληση με αυτά, την ψυχολογία, ισορροπία και εξέλιξη των παιδιών».

 Όπως αναφέρει η ερευνήτρια Dr. Twenge: «Τα παιδιά μας επηρεάζονται ψυχολογικά, πνευματικά & εξελικτικά άμεσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, (Social Media), σε τέτοιο υπερβολικό βαθμό, ώστε τα «μέσα» αυτά να έχουν μετατραπεί σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, «η Eσωτερική Φωνή των παιδιών»! Τα μηνύματα που παίρνουν από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης,  η φανατική ενασχόληση τους με αυτά, καθώς και η μίμηση των γονιών τους που επίσης ασχολούνται εντατικά με αυτά, δημιουργεί πολλά προβλήματα στην ψυχή και μυαλό των παιδιών, καθώς και την μετέπειτα εξέλιξη τους!»

«Μιά ΠΙΚΡΗ/ ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΗ ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΗΜΕΡΑ….!»

Η έρευνα της καθηγήτριας καταλήγει σε αποτελέσματα σε διάφορους ψυχολογικούς, κοινωνικούς τομείς & εξελικτικούς παράγοντες της ζωής των παιδιών που μας προκαλούν έντονους προβληματισμούς. Συμπερασματικά:

• Το 2016 & 2017 πιο πολλά παιδιά που ήταν πολύ εκτεθειμένα στο διαδίκτυο αισθάνθηκαν «συναισθήματα απογοήτευσης, ανασφάλειας, ακόμα και κλινικής κατάθλιψης & «έλλειψη νοήματος και ελπίδας», γιατί συνέκριναν διαρκώς τους εαυτούς τους με άλλα συνομήλικα, «επιτυχημένα/’IN’/επιτυχημένα» παιδιά που παρακολουθούσαν στο διαδίκτυο, και αισθανόντουσαν ότι δεν ήταν «αρκετά όμορφα, επιτυχημένα, κοινωνικά αποδεκτά», όπως αυτά που παρακολουθούσαν στο διαδίκτυο………

• Παρατηρήθηκε ότι τα «υπερ-εκτεθειμένα» στο διαδίκτυο παιδιά αισθάνονται, σύμφωνα με την έρευνα, 2 φορές πιο πολύ συναισθήματα μοναξιάς, ανικανότητας, απογοήτευσης, γιατί δεν ανήκαν σε κάποια « ΙΝ διαδικτυακή ομάδα».

• Σύμφωνα με την έρευνα υπήρξε αύξηση κατά 45%, από το 2011 μέχρι το 2016/17, στην διάγνωση της κλινικής κατάθλιψης στα παιδιά. Επίσης υπήρχε αύξηση κατά 35% στις σκέψεις, απόπειρες αυτοκτονιών σε αυτά τα παιδιά.

• Αποδείχθηκε ότι την ίδια περίοδο 2011 μέχρι το 2016/17, υπήρχε φανερή μείωση του ποιοτικού χρόνου που τα παιδιά περνούσαν με τους φίλους και την οικογένεια τους. Αντίθετα υπάρχει φανερή αύξηση του χρόνου που προτιμούν να ασχολούνται με τις ηλεκτρονικές συσκευές & τα social media .

• Ταυτόχρονα παρατηρήθηκε ότι υπήρχε μείωση κατά 35% του χρόνου που τα παιδιά ξοδεύουν στις διαπροσωπικές επαφές, ακόμα και στα «ρομαντικά ραντεβού/ dating». Επίσης υπήρχε 40% αύξηση του συναισθήματος της μοναξιάς & αποξένωσης, όταν τα παιδιά ρωτήθηκαν σε σταθμισμένα ερωτηματολόγια από συμβουλευτικούς ψυχολόγους.

• Υπήρχε επίσης 45% μείωση των ωρών του ύπνου σε παιδιά δημοτικού, γυμνασίου και του λυκείου, με ότι αυτό συνεπάγεται αρνητική επιρροή στην υγεία & πτώση στις ακαδημαϊκές, κοινωνικές & αθλητικές τους επιδόσεις.

• Για να προβληματιστούμε λοιπόν : Γιατί άραγε αυτό συμβαίνει αυτό το φαινόμενο ? Γιατί τα παιδιά μας σήμερα εμφανίζουν αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης, απογοήτευσης, κρίσης ταυτότητας που ασχολούνται υπερβολικά με τις ηλεκτρονικές συσκευές και το διαδίκτυο?

• Για σκεφτείτε: την εποχή που μεγαλώναμε εμείς οι γονείς, 2/3 γενιές πίσω, που δεν είχαμε τόσες πολλές ηλεκτρονικές συσκευές κοινωνικής δικτύωσης, δεν είχαμε I-phone, I- pad, Facebook, Instagram, Viber, Whatsapp κτλ, και δεν μπορούσαμε να δηλώσουμε με καταπληκτική ταχύτητα που & με ποιούς είμαστε, ή αυτόματα να ελέγξουμε που ήταν οι φίλοι μας, τι φορούσαν ακριβώς, σε τι πάρτι πήγαν και εμάς δεν μας κάλεσαν εμάς, ποιοί κάνουν παρέα με ποιους ακριβώς, γιατί αυτοί είναι πάντα μαζί, ποιοι ανήκουν στην «In» παρέα και δημιουργούν Special inside groups FB, και ποιοι δεν ανήκουν & είναι οι «παράξενοι, οι outsiders!»……

• Και στην εποχή που μεγαλώναμε εμείς υπήρχε οι cool, αυτοί που αποτελούσαν τα «in groupς» & οι «outsiders»…….,αλλά όχι τόσο έντονα, γρήγορα και φανερά !! Τώρα με το διαδίκτυο όλα γίνονται πολύ πιό γρήγορα και φανερά, δεν υπάρχουν όρια, στεγανά…., και αυτοί που δεν ανήκουν μπορούν να το μάθουν πολύ γρήγορα, με σκληρό τρόπο και να πληγωθούν πολύ πιο εύκολα και ανεπανόρθωτα. Κάποιοι το αντέχουν, κάποιοι, υπερευαίσθητοι δεν το αντέχουν…..!

• Το bullying & η περιθωριοποίηση γίνεται πολύ πιο γρήγορα, απόλυτα και σκληρά… τίποτα δεν μένει κρυφό…., όλα εκτίθονταν εύκολα, γρήγορα και απόλυτα…! Αυτό είναι ιδιαίτερα σκληρό για μικρά και έφηβα παιδιά, που έτσι και αλλιώς έχουν να διαχειριστούν θέματα ταυτότητας, αυτοπεποίθησης, σιγουριάς.

• Πολύ εύκολα τα παιδιά που δεν είναι αποδεκτά & δεν «ανήκουν» γιατί δεν κάνουν ότι κάνουν οι άλλοι, ή δεν έχουν όσα έχουν οι άλλοι, ή δεν ντύνονται όπως ντύνονται οι άλλοι, ή δεν πάνε σε μέρη που πάνε οι άλλοι…., νοιώθουν συναισθήματα κατωτερότητας, απόρριψης, απογοήτευσης, περιθωριοποίησης, ακόμα και κατάθλιψης. Σε μερικές περιπτώσεις βιώνουν επίσης και συμπτώματα σοβαρών διατροφικών διαταραχών, φοβιών, κρίσεις πανικού, συμπτώματα ψυχοπαθολογίας, τάσεις «φυγής», ή ακόμα και σκέψεις, απόπειρες & πράξεις αυτοκτονίας !

• Το να είσαι έφηβος έχουμε αναφέρει είναι ένας πολύ απαιτητικός ρόλος, αλλά ιδιαίτερα στην εποχή μας, στη εποχή της κοινωνικής δικτύωσης, των social media, είναι ακόμα πιο απαιτητικός ! Αυτό πρέπει να συνειδητοποιήσουν οι γονείς και να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αντιμετωπίσουν με δύναμη και διάκριση !!!

Οι επίσημες επιστημονικές έρευνες σε Ευρώπη και Αμερική δείχνουν ότι τα συμπτώματα ψυχοπαθολογίας στους εφήβους αυξάνουν:

• 1 στα 5 παιδιά έχουν έντονα ψυχολογικά προβλήματα όπως Φοβίες, εξάρσεις Θυμού, Πανικού, Απογοήτευσης…
• 43% αύξηση στη ΔΕΠΥ (Διάσπαση Προσοχής & Υπερ-κινητικότητα)
• 37% αύξηση στην εφηβική Κατάθλιψη
• 150% αύξηση στις απόπειρες Αυτοκτονιών σε παιδιά από 12-16 ετών

Η Dr. JeanTwenge αναφέρει ότι η αιτία αυτών των φαινομένων βασίζεται στο γεγονός ότι τα παιδιά σήμερα στερούνται βασικά στοιχεία μιας υγιούς, φυσιολογικής παιδικής/εφηβικής ηλικίας. Δηλαδή στερούνται:

• Συναισθηματικά & πρακτικά Παρόντες Γονείς,
• Καθαρά & Προκαθορισμένα Όρια & Καθοδήγηση,
• Ξεκάθαρες Υπευθυνότητες,
• Ισορροπημένη Διατροφή & αρκετό Ύπνο,
• Επαφή και κίνηση στη Φύση και στο καθαρό αέρα,
• Δημιουργικό Παιχνίδι, σωστές Κοινωνικές Συναναστροφές,
• Αληθινή Χαλάρωση

Αντί γι αυτά που έχουν ανάγκη στα παιδιά δίνονται:

• Υπερ-απασχολημένοι Γονείς που δεν έχουν ελεύθερο χρόνο και οι ίδιοι να είναι απορροφημένοι με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης & έτσι γίνονται Καθρέπτες για τα παιδιά τους, «Τα παιδιά κάνουν ότι κάνουμε και όχι μόνο ότι λέμε »!

• Γονείς που αδυνατούν να θέσουν ΥΓΙΗ ΟΡΙΑ στα παιδιά τους .

• Γονείς δυσκολεύονται, «φοβούνται», ή είναι «ενοχικοί» για να δώσουν στα παιδιά τους ΕΥΘΥΝΕΣ από νωρίς

• Γονείς δυσκολεύονται να επιβάλουν Υγιής Συνήθειες καλής Διατροφής & Ύπνου στα παιδιά τους

• Γονείς στερούν στα παιδιά τους επαφή με τη Φύση

• Γονείς μαθαίνουν στα παιδιά τους από νωρίς να υιοθετούν μια ζωή με διαρκή Υπεραπασχόληση, «overstimulation», εύκολη Διάσπαση Προσοχής με πολλά εξωτερικά Ερεθίσματα, Αυτόματη Ικανοποίηση Αναγκών κτλ

Σύμφωνα με έρευνα του TIME.com παρόλο που διαπιστώσαμε ότι υπάρχει έξαρση της παιδικής και εφηβικής κατάθλιψης και των ψυχολογικών νοσημάτων στη παιδική και εφηβική ηλικία, δεν έχει διαπιστωθεί αύξηση αντίστοιχων θεραπειών !!!! Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι υπάρχουν όλο και μεγαλύτερα νούμερα νέων παιδιών που ΔΕΝ παίρνουν τη κατάλληλη ψυχολογική, συμβουλευτική βοήθεια και υποστήριξη !!! Αντίθετα έχουν παρατηρήσει ότι τα κρούσματα BULLYING μέσω του διαδικτύου επηρεάζουν παιδιά, από την 5^η Δημοτικού.

Έχει παρατηρηθεί ότι πολλά παιδιά είναι ιδιαιτέρα σκληρά στη κριτική των άλλων παιδιών, από αυτή τη μικρή ηλικία,  ιδιαίτερα στο Instagram, σε σημείο που παιδιά δεν θέλουν να πάνε σχολείο, ή αρχίζουν να αυτοτραυματίζονται, ή να αναπτύσσουν σοβαρές διατροφικές διαταραχές ή και παιδικές καταθλίψεις ή παραβατικές, επικίνδυνες συμπεριφορές, ή και έντονη ψυχοπαθολογία.

ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΛΟΙΠΟΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ :

• Οι γονείς ΑΜΕΣΑ πρέπει να θέσουν συγκεκριμένα ΟΡΙΑ στη χρήση των μέσων ηλεκτρονικής δικτύωσης . Όρια στο χρόνο, το είδος, τη ποιότητα των μέσων. Χωρίς υπερβολές, πρέπει πάντα να θέτουν ΟΡΙΑ στα παιδιά, λαμβάνοντας υπόψη τους την ηλικία, την εξελικτική τους φάση και ωριμότητα των παιδιών!

• Οι γονείς πρέπει να αφιερώσουν το κατάλληλο, ποιοτικό χρόνο να εξηγήσουν στα παιδιά με ΣΥΖΗΤΗΣΗ, με «Ενεργητική Ακρόαση» & «ΕΓΩ-Μήνυμα» για τη χρήση των μέσων ηλεκτρονικής δικτύωσης, τους κινδύνους, τις προκλήσεις κτλ. Οι γονείς πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι στη συζήτηση με τα παιδιά δεν πρέπει να μιλάνε μόνο αυτοί, αλλά και να ακούνε τα παιδιά τους με ΑΝΟΙΧΤΑ αυτιά, μυαλό και ψυχή για το τι θέλουν να τους πουν τα παιδιά ! Αυτή είναι η «Ενεργητική Ακρόαση»!

• Οι γονείς πρέπει να περάσουν στα παιδιά το μήνυμα ότι για να είμαστε αποδεκτοί ΔΕΝ χρειάζεται να κάνουμε ότι μας επιβάλλουν οι άλλοι, τα δικά τους ιδεώδη, πιστεύω & παραδείγματα, αλλά πρέπει να διατηρούμε δική μας άποψη & πιστεύω! Πρέπει να εξηγήσουμε στα παιδιά τις παγίδες του μιμητισμού, με το ΔΙΚΟ μας Παράδειγμα ζωής και πράξης !

• Οι γονείς πρέπει να επαναφέρουν τη συνήθεια του οικογενειακού τραπεζίου για φαγητό, αλλά βασικά για ανταλλαγή απόψεων & δημιουργική συζήτηση. Αν δεν μπορεί να γίνει κάθε μέρα γιατί οι ρυθμοί της σύγχρονης οικογένειας είναι δύσκολοι, ας φροντίσουν να γίνεται 2-3 φόρες εβδομάδα και οπωσδήποτε το σ/κ .Το Κυριακάτικο τραπέζι μπορεί να φέρει τα μέλη της οικογένειας κοντά, να φέρει στη επιφάνεια θέματα που απασχολούν τα παιδιά & τους γονείς. Μπορεί να βοηθήσει τους γονείς με ψύχραιμο, ήρεμο τρόπο να θέσουν ερωτήσεις στα παιδιά τους, να λάβουν απαντήσεις και επίσης να λύσουν απορίες στα παιδιά και να τα συμβουλεύσουν για τους εξωτερικούς & εσωτερικούς κινδύνους, χωρίς πανικό, αλλά με ηρεμία, σοβαρότητα, διάθεση επικοινωνίας, κατανόηση και αγάπη !

• Οι γονείς μπορούν να δώσουν ιδέες & παραδείγματα στα παιδιά τους για παιχνίδια και δραστηριότητες ΠΕΡΑ από τα ηλεκτρονικά & τα «social media». Πρέπει να εμπνεύσουν τα παιδιά τους να αρχίσουν να ασχολούνται με άλλες ενδιαφέροντες δραστηριότητος & παιχνίδια! Πάντα με το δικό τους παράδειγμα πράξης & ενασχόλησης !

• Οι γονείς πρέπει να δίνουν στα παιδιά του Υπευθυνότητες & Ευθύνες και αυτό θα βελτιώσει την Ωρίμανση, Αυτοπεποίθηση τους, τη γνώση των ικανοτήτων τους και τη Πίστη στην αξία τους !

• Επίσης είναι βασικό οι γονείς με το δικό του παράδειγμα πρέπει αρχικά οι ίδιοι να μειώνουν το χρόνο χρήσης των μέσων ηλεκτρονικής δικτύωσης στους εαυτούς τους , ιδιαίτερα όταν είναι μπροστά στα παιδιά, όταν επικοινωνούν μαζί τους. Όταν είναι με τα παιδιά τους ΠΡΕΠΕΙ να είναι με τα παιδιά τους ποιοτικά, με όλη τους τη προσοχή, ενέργεια ! Οι γονείς, όπως έχουμε πει, είναι με το παράδειγμα ζωής και πράξης τους είναι ο ΚΑΘΡΕΠΤΗΣ για τα παιδιά τους, γιατί «Τα παιδιά κάνουν ότι κάνουμε και όχι μόνο ότι λέμε» !

Γράφει η Τζίνα Γ. Θανοπούλου
Ed.M, MA Harvard University, Συμβουλευτική Παιδιών, Εφήβων, Ενηλίκων Ζευγαριών, Οικογενείας,
Συμβουλευτική Εικόνας Σώματος, Διατροφικές Διαταραχές, Επαγγελματικός Προσανατολισμός.

ginagcounseling