The Marshmallow Experiment: Το πείραμα που απέδειξε ότι η αναβολή της ικανοποίησης αποτελεί παράγοντα της επιτυχίας

Το 1960 ο Walter Michel, διακεκριμένος καθηγητής του Στάνφορντ, άρχισε να διεξάγει μια σειρά σημαντικών ψυχολογικών μελετών.

Κατά τη διάρκεια των πειραμάτων του, ο Michel και άλλοι ερευνητές εξέτασαν εκατοντάδες παιδιά (από 3 έως 6 ετών) και ανακάλυψαν αυτό που σήμερα θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά για την επιτυχία στην υγεία, την εργασία και τη ζωή.

Ας μιλήσουμε για το τι συνέβη και, κυρίως, για το πως ένα πείραμα σε παιδιά επηρεάζει όλους εμάς στην ενήλικη ζωή μας.

Το πείραμα με τα marshmallows

 Το πείραμα ξεκίνησε με την είσοδο κάθε παιδιού σε ένα ιδιωτικό δωμάτιο, την τοποθέτησή του σε μια καρέκλα και την τοποθέτηση ενός ζαχαρωτού στο τραπέζι μπροστά του. Σε αυτό το σημείο ο ερευνητής πρότεινε μια συμφωνία: είπε στο παιδί ότι επρόκειτο να φύγει από το δωμάτιο και ότι αν δεν έτρωγε το ζαχαρωτό όσο εκείνος έλειπε, τότε θα ανταμειβόταν με ένα δεύτερο ζαχαρωτό. Ωστόσο, αν το παιδί αποφάσιζε να φάει το πρώτο πριν επιστρέψει ο ερευνητής, τότε δεν θα έπαιρνε δεύτερο ζαχαρωτό.

Έτσι, η επιλογή ήταν απλή: μια λιχουδιά τώρα ή δύο λιχουδιές αργότερα.

Ο ερευνητής έφυγε από το δωμάτιο για 15 λεπτά.

Όπως μπορείτε να φανταστείτε, τα πλάνα με τα παιδιά να περιμένουν μόνα τους στο δωμάτιο ήταν τουλάχιστον διασκεδαστικά. Μερικά παιδιά όρμησαν στο ζαχαρωτό μόλις ο ερευνητής έκλεισε την πόρτα. Άλλα κουνιόντουσαν, αναπηδούσαν και έκαναν σβούρες στις καρέκλες τους στην προσπάθεια τους να συγκρατηθούν, αλλά τελικά ενέδωσαν στον πειρασμό λίγα λεπτά αργότερα. Και τέλος, μερικά από τα παιδιά κατάφεραν να περιμένουν όλη την ώρα.

Η μελέτη αυτή, γνωστή ως The Marshmallow Experiment, δημοσιεύτηκε το 1972, και απέκτησε τεράστια φήμη· δεν ήταν η λιχουδιά όμως, που την έκανε διάσημη. Το ενδιαφέρον κομμάτι ήρθε χρόνια αργότερα.

Η δύναμη της αναβολής της ικανοποίησης

Καθώς περνούσαν τα χρόνια και τα παιδιά μεγάλωναν, οι ερευνητές διεξήγαγαν μελέτες παρατήρησης και παρακολουθούσαν την πρόοδο κάθε παιδιού σε διάφορους τομείς. Αυτό που βρήκαν ήταν εκπληκτικό.

Τα παιδιά που ήταν πρόθυμα να καθυστερήσουν την ικανοποίηση και περίμεναν να λάβουν το δεύτερο ζαχαρωτό, είχαν γίνει λίγο πιο υπεύθυνα στην ζωή τους. Είχαν καλύτερες κοινωνικές δεξιότητες, μικρότερη πιθανότητα παχυσαρκίας, χαμηλότερα επίπεδα κατάχρησης ουσιών, καλύτερη αντιμετώπιση του στρες, καλύτερες βαθμολογίες στο σχολείο και γενικά ήταν πιο πειθαρχημένα από τα παιδιά, τα οποία επέλεξαν να φάνε απευθείας το ζαχαρωτό.

Η έρευνα αυτή κράτησε πάνω από 40 χρόνια και ουσιαστικά απέδειξε ότι η ικανότητα που έχει κανείς να αναβάλει την ικανοποίηση του είναι άμεσα συνδεδεμένη με την επιτυχία στη ζωή.

Αν κοιτάξουμε γύρω μας, θα δούμε ότι αυτό συμβαίνει παντού.

Πολλοί από εσάς, ίσως, είστε εξομοιωμένοι με την έννοια της αναβολής της ικανοποίησης βιωματικά:

• Είστε εσείς που όταν τρώτε ένα γεύμα κρατάτε το καλύτερο κομμάτι για το τέλος.

• Είστε εσείς που σαν παιδιά κάνατε τα μαθήματα σας από την Παρασκευή για να έχετε το Σαββατοκύριακο ελεύθερο για παιχνίδι.

• Είστε εσείς που ξυπνάτε νωρίτερα για να κάνετε το πρωί γυμναστική αντί να την αφήνετε για αργά το βράδυ.

…και αμέτρητα άλλα παραδείγματα.

Η επιτυχία συμπορεύεται με την επιλογή της πειθαρχίας, η οποία είναι συνήθως δύσκολη,  αντί της ευκολίας που έχει η απόσπαση προσοχής. Και αυτό ακριβώς είναι το νόημα της αναβολής της ικανοποίησης.

Εδώ προκύπτουν, βέβαια, άλλα ενδιαφέροντα ερώτημα: Μήπως κάποια παιδιά είχαν από τη φύση τους περισσότερο αυτοέλεγχο και έτσι ήταν προορισμένα για επιτυχία; Ποιοι παράγοντες είναι αυτοί που επηρεάζουν την ικανότητα αναβολής της ικανοποίησης και πως μπορούμε να αναπτύξουμε αυτό το σημαντικό χαρακτηριστικό;

Τι καθορίζει την ικανότητά σας να καθυστερείτε την ικανοποίηση

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ αποφάσισαν να επαναλάβουν το πείραμα με τα marshmallows, αλλά πρόσθεσαν μια σημαντική μεταβλητή.

Πριν προσφέρουν στο παιδί το ζαχαρωτό, οι ερευνητές χώρισαν τα παιδιά σε δύο ομάδες.

Η πρώτη ομάδα πέρασε απο μια σειρά αναξιόπιστων εμπειριών. Για παράδειγμα, ο ερευνητής έδωσε στο παιδί ένα μικρό κουτί με μαρκαδόρους και υποσχέθηκε να φέρει ένα μεγαλύτερο, αλλά δεν το έκανε ποτέ. Στη συνέχεια, ο ερευνητής έδωσε στο παιδί ένα μικρό αυτοκόλλητο και υποσχέθηκε να φέρει περισσότερα αυτοκόλλητα, αλλά δεν το έκανε ποτέ.

Εν τω μεταξύ, η δεύτερη ομάδα είχε πολύ αξιόπιστες εμπειρίες. Τους υποσχέθηκαν καλύτερους μαρκαδόρους και τους πήραν, τους έταξαν περισσότερα αυτοκόλλητα και στη συνέχεια τα έλαβαν.

Μπορείτε να φανταστείτε τον αντίκτυπο που είχαν αυτές οι εμπειρίες στο πείραμα με τα marshmallows. Τα παιδιά της πρώτης ομάδας δεν είχαν κανένα λόγο να πιστέψουν ότι οι ερευνητές θα έφερναν ένα δεύτερο ζαχαρωτό και έτσι δεν περίμεναν πολύ για να φάνε το πρώτο. Στον αντίποδα, τα παιδιά της δεύτερης ομάδας εκπαίδευσαν τον εγκέφαλό τους να βλέπει την αναβολή της ικανοποίησης ως θετικό στοιχείο. Κάθε φορά που ο ερευνητής έδινε μια υπόσχεση και στη συνέχεια την πραγματοποιούσε, ο εγκέφαλος του παιδιού κατέγραφε δύο πράγματα: 1) η αναβολή της ικανοποίησης αξίζει τον κόπο και 2) έχω την ικανότητα να περιμένω. Ως αποτέλεσμα, η δεύτερη ομάδα περίμενε κατά μέσο όρο τέσσερις φορές περισσότερο από την πρώτη ομάδα.

Με άλλα λόγια, η ικανότητα του παιδιού να καθυστερεί την ικανοποίηση και να επιδεικνύει αυτοέλεγχο δεν ήταν ένα προκαθορισμένο χαρακτηριστικό, αλλά μάλλον επηρεαζόταν από τις εμπειρίες και το περιβάλλον που το περιέβαλλε. Στην πραγματικότητα, οι επιπτώσεις του περιβάλλοντος ήταν καθοριστικές για την συμπεριφορά των παιδιών. Λίγα λεπτά αξιόπιστων ή αναξιόπιστων εμπειριών ήταν αρκετά για να ωθήσουν τις ενέργειες κάθε παιδιού προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση.

Τι μπορούμε να μάθουμε εσείς και εγώ από όλα αυτά;

Πώς να γίνουμε καλύτεροι στην αναβολή της ικανοποίησης

Στην πραγματική ζωή δεν είναι κανείς εκει για να σου εγγυηθεί ότι οι κόποι σου θα εχουν αποτέλεσμα. Οπότε το αν είναι κανείς πειθαρχημένος είναι καθαρά αποτέλεσμα της πίστης που έχει: της πίστης στον εαυτό του, εμπιστοσύνης στην ζωή, στους άλλους.

Μπορεί να αφιερώσεις μια ολόκληρη βδομάδα στο να διαβάζεις για την εξεταστική και παρόλα αυτα να μην τα πας καλα στο μάθημα, μπορεί να αφιερώσεις έναν ολόκληρο μήνα στο να κάνεις γυμναστική, αλλά να μην δεις τρομερά αποτελέσματα στο σώμα σου. Παρά την αβεβαιότητα αυτών των καταστάσεων κάποιοι επιλέγουν να πάρουν το ρίσκο. Κάποιοι επιλέγουν να πανε να δώσουν το μάθημα ακόμη και με την αμφιβολία του να μην το περάσουν, άλλοι επιλέγουν να κάνουν γυμναστική ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να κάνουν υπομονή για να δουν αποτελέσματα.

Άρα, λοιπόν, υπάρχουν κάποιοι που επιλέγουν να κάνουν ορισμένες θυσίες και άλλοι που προτιμούν την άμεση ευχαρίστηση.

Οι παραπάνω μελέτες καθιστούν ένα πράγμα σαφές: αν θέλετε να πετύχετε σε κάτι θα πρέπει να βρείτε την ικανότητα να είστε πειθαρχημένοι και να αναλάβετε δράση αντί να επιλέξετε τον εύκολο δρόμο ή αυτόν της αδράνειας.

Το βασικό συμπέρασμα εδώ είναι ότι ακόμη και αν δεν αισθάνεστε ότι είστε καλοί στην αναβολή της ικανοποίησης, μπορείτε να εκπαιδεύσετε τον εαυτό σας να γίνει καλύτερος απλά κάνοντας ορισμένες μικρές βελτιώσεις. Στην περίπτωση των παιδιών που συμμετείχαν στη μελέτη, αυτό σήμαινε να εκτεθούν σε ένα αξιόπιστο περιβάλλον όπου ο ερευνητής υποσχόταν κάτι και στη συνέχεια το παρέδιδε.

Εσείς και εγώ μπορούμε να κάνουμε το ίδιο πράγμα. Μπορούμε να εξασκήσουμε την ικανότητα μας να αναβάλουμε την ικανοποίηση, όπως εξασκούμε τους μύες μας στο γυμναστήριο. Ένας τρόπος είναι αυτός του ερευνητή προς το παιδί: υποσχέσου στον εαυτό σου κατι μικρό και στη συνέχεια πραγματοποίησε το. Ξανά και ξανά μέχρι ο εγκέφαλός σου να πει: 1) ναι, αξίζει τον κόπο να περιμένω και 2) ναι, έχω την ικανότητα να το κάνω αυτό.

Η πειθαρχία είναι απαραίτητη ετσι ώστε να συμβαδίζει η ζωή μας με τα θέλω μας ή όπως λέει και ο Scott Peck “πειθαρχία είναι να θυμάσαι τι θέλεις”.