Skip to main content
likewomangr TATIANA KIRHOF bf18ad35

Τατιάνα Κίρχοφ: H δημιουργός που ξεχωρίζει για την ευαισθησία της στα κοινωνικά ζητήματα και ενσωματώνει στις θεατρικές της δημιουργίες

Η Τατιάνα Κίρχοφ είναι μια δημιουργός που ξεχωρίζει για την ευαισθησία και την εμβάθυνσή της στα κοινωνικά ζητήματα, τα οποία ενσωματώνει στις θεατρικές της δημιουργίες. Με πηγή έμπνευσης τόσο την κλασική τραγωδία όσο και τις σύγχρονες κοινωνικές προκλήσεις, η Κίρχοφ μέσα από τα έργα της επιχειρεί να ρίξει φως σε θέματα που μας αφορούν όλους: τη βία, την ανισότητα, τη φτώχεια και τη θέση της γυναίκας στη σημερινή κοινωνία.

Στην παράσταση «Σύγχρονες Τραγωδίες», η οποία παρουσιάζεται στο θέατρο Μικρός Κεραμεικός, η Τατιάνα συνδυάζει το διαχρονικό πνεύμα των αρχαίων τραγωδιών με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Μέσα από την ιστορία της Άννας, μιας εργαζόμενης γυναίκας που συναντά έναν πρόσφυγα από τη Συρία, και την αλληλεπίδρασή τους, αναδεικνύονται οι πολιτισμικές διαφορές, αλλά και οι κοινές προσδοκίες των ανθρώπων για ένα καλύτερο μέλλον.

Η Τατιάνα Κίρχοφ, εκτός από τη συγγραφή, συμμετέχει και στην ερμηνεία της παράστασης, ενώ συνεργάζεται με μια ταλαντούχα ομάδα συντελεστών για τη σκηνοθεσία, τη μουσική, τα σκηνικά και τις χορογραφίες. Το έργο της προσκαλεί τους θεατές να αναρωτηθούν πόσο τελικά διαφέρουν οι σύγχρονες τραγωδίες από τις αρχαίες, αναδεικνύοντας με τρόπο αιχμηρό και ποιητικό την ανθρώπινη φύση και τα αδιέξοδα της εποχής μας.

Στη συνέντευξη που έδωσε στο likewoman.gr, η Τατιάνα μιλά για την πηγή έμπνευσής της, τη διαδικασία δημιουργίας της παράστασης, αλλά και για το πώς αντιλαμβάνεται τη θέση του θεάτρου ως μέσο κοινωνικού σχολιασμού.

Ποια ήταν η αφετηρία της ιδέας για τη δημιουργία της παράστασης «Σύγχρονες Τραγωδίες»;

Η αφετηρία για την δημιουργία της παράστασης σύγχρονες τραγωδίες ήταν οι κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις των ημερών μας. Δυστυχώς τα πράγματα που μαθαίνουμε μέσα από τις ειδήσεις καθημερινά είναι πάρα πολύ σημαντικά για να μπορέσει να τα αγνοήσει κάποιος. Μελετώντας πολύ τις αρχαίες τραγωδίες παρατήρησα πως ένα κοινό μοτίβο εκείνων των έργων είναι η βία και η γενικότερη επιθυμία για εξουσία από τους ανθρώπους. Παρατηρώντας όμως και τα γεγονότα του σήμερα και τις ειδήσεις που ταλανίζουν τον κόσμο η παρατήρηση μου παραμένει ίδια: ότι δηλαδή η βία είναι ένας πολύ κοινός παράγοντας που συνδέει τις ανθρώπινες κοινωνίες και τις αρχαίες αλλά και τις σύγχρονες. Με αυτό τον τρόπο λοιπόν αποπειράθηκα να κάνω μία σύνδεση του πνεύματος και της θεματολογίας των αρχαίων τραγωδιών με την θεματολογία της σημερινής εποχής που στον πυρήνα της δυστυχώς ομοιάζει με τις αρχαίες τραγωδίες.

Πώς επιλέξατε τις τρεις αρχαίες τραγωδίες (Πέρσες, Αντιγόνη, Εκάβη) που λειτουργούν ως βάση για το έργο;

Στους Πέρσες ο Αισχύλος γράφει το πιο αντιπολεμικό ποίημα που έχει γραφτεί ποτέ. Είναι υπέροχο το γεγονός ότι εξιστορεί το τέλος ενός πολέμου όχι από τη μεριά των νικητών, αλλά από τη μεριά των ηττημένων. Αυτό είναι κάτι που η ιστορία γενικώς παραλείπει. Κατά βάση όλη ιστορία- και η τοπική και η παγκόσμια- είναι γραμμένη πάντα από τους νικητές. Στους Πέρσες ο Αισχύλος αλλάζει τον φακό και εστιάζει στην πλευρά των αδύναμων. Αυτό αρχικά από μόνο του είναι μια εξαιρετική πηγή έμπνευσης για να μπορέσουμε να μιλήσουμε για τους πολέμους σήμερα, όχι από την πλευρά των δυνατών, αλλά από την πλευρά των αδύναμων, από την πλευρά δηλαδή εκείνη των ανθρώπων που απεχθάνονται τον πόλεμο, αλλά δυστυχώς είναι κομμάτι του και ονειρεύονται μια πιο όμορφη ζωή. Στην Αντιγόνη ο Σοφοκλής συγκρίνει την ηθική του γραπτού νόμου και του άγραφου. Μας βάζει να αναλογιστούμε τι είναι πιο σημαντικό τελικά στη ζωή μας: να είμαστε σωστοί απέναντι στους νόμους των ανθρώπων ή να είμαστε ηθικά σωστοί απέναντι σε αυτό που πρεσβεύει ο εσωτερικός μας ηθικός κώδικας; Παρόμοια διλήμματα δυστυχώς καλούμαστε να απαντήσουμε και στο σήμερα. Όταν για παράδειγμα, πρόσφυγες και μετανάστες που αναζητούν μία καλύτερη ζωή φεύγουν από τις χώρες τους και μπαίνουν όπως όπως μέσα σε μία βάρκα για να περάσουν στην Ευρώπη, και με αυτές τις βάρκες έτσι όπως στοιβάζονται πνίγονται, δημιουργείται το ηθικό δίλημμα κατά πόσον θα πρέπει να βοηθηθούν διότι αυτό ορίζει ο νόμος της ανθρωπιάς ή κατά πόσο θα πρέπει να ακολουθηθούν οι διεθνείς κανόνες που έχουν θεσπιστεί, με κόστος κάποιες φορές να τους αφήσουμε χωρίς βοήθεια στο έλεος. Τέλος, ο Ευριπίδης είναι ο μεγαλύτερος μαέστρος της γυναικείας ψυχοσύνθεσης και μέσα από τα έργα του διεισδύει στα άδυτα της ψυχολογίας της γυναίκας. Δεν θα μπορούσαμε να αγνοήσουμε το τραγικό πρόβλημα των γυναικοκτονιών της εποχής μας και γι’ αυτό το λόγο δεν θα μπορούσαμε να αγνοήσουμε την σημερινή ψυχολογία των γυναικών.

likewomangr TATIANA KIRHOF 2

Το έργο ασχολείται με την παγκόσμια, τοπική και ενδοοικογενειακή βία. Ποια από αυτές τις μορφές σας προκάλεσε τη μεγαλύτερη πρόκληση στη δραματουργία;

Η καθεμία έχει τη δική της δυσκολία. Όσον αφορά το θέμα του παγκοσμίου πολέμου υπάρχει σίγουρα η πρόκληση την ώρα που γράφεις ένα κείμενο να μην αισθανθείς κατώτερος των περιστάσεων. Η δικιά μου γενιά δεν έχει βιώσει πόλεμο, τουλάχιστον μέσα στο ίδιο μας το σπίτι. Οπότε εδώ υπήρχε η πρόκληση του να μην υποτιμήσουμε και το βάρος που σηκώνουν οι άνθρωποι που προέρχονται από χώρες που βομβαρδίζονται καθημερινά. Παράλληλα νομίζω το θέμα των γυναικοκτονιών είναι ιδιαίτερα σύγχρονο με αποτέλεσμα να είναι δύσκολη η σκηνική του απόδοση. Μπορεί στο κοινό να υπάρχουν γυναίκες οι οποίες να έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή βία και άρα θα πρέπει να προσέξουμε το δικό τους το συναίσθημα την ώρα της παράστασης, αλλά από την άλλη δεν μπορούμε και να χαϊδέψουμε τα αυτιά όταν δείχνουμε κάτι το οποίο είναι τόσο ρεαλιστικό και απάνθρωπο.

Πώς πιστεύετε ότι μπορεί το θέατρο να συμβάλλει σε κοινωνικές αλλαγές;

Εκτιμώ ότι η τέχνη θα πρέπει να προβληματίζει και να στρέφει τον φακό σε σημαντικά θέματα που αξίζουν προσοχής. Για μένα, ο ρόλος της τέχνης είτε είναι θέατρο, είτε λογοτεχνία, είτε μουσική, είτε οτιδήποτε, είναι να πει μια ιστορία με τέτοιο τροπο που θα συναρπάσει το κοινό και θα το κάνει να αφυπνιστεί σε κάποια θέματα με σκοπό αύριο-μεθαυριο ο καθένας μας να αλλάξει κάπως τη συμπεριφορά του και την κοινωνική του συνεισφορά. Να αλλάξει κάπως η μάτια του απέναντι στην ανθρωπότητα.

Έχετε ανεβάσει στο παρελθόν τα έργα «Η εξίσωση Boltzmann» και «Ανώνυμοι». Τι κοινό ή διαφορετικό φέρνουν σε σχέση με τις «Σύγχρονες Τραγωδίες»;

Δεν υπάρχουν κοινά σημεία στα 3 αυτά έργα. Πρόκειται για διαφορετικό είδος θεάτρου. Η “εξίσωση Boltzmann” ήταν μια κωμωδία φαντασία, οι “Ανώνυμοι” ήταν η δραματοποίηση των διηγημάτων του πρώτου μου βιβλίου “Ιστορίες που (δεν) είπα στον ψυχολόγο μου” (εκδόσεις Πόλις), με μια ηθοποιό επί σκηνής που άλλαζε όλους τους ρόλους και τώρα στις “Σύγχρονες τραγωδίες” αποπειρώμεθα να αναδείξουμε τα φλέγοντα ζητήματα των ημερών μας.

 Πώς η φιλοσοφική σας παιδεία επηρεάζει τη θεατρική σας γραφή και τη σκηνοθετική σας ματιά;

Νομίζω με βοηθάει στο να έχω μια συγκεκριμένη δομή στο μυαλό μου όταν γράφω κάτι. Όπως όταν θα γράψω ένα επιστημονικό paper γνωρίζω πως πρέπει να έχω στοιχεία, δεδομένα, στατιστικά αρχεία και αποτελέσματα για να στηρίξω αυτό που θα πω, έτσι γνωρίζω πως όταν γράφω κάτι λογοτεχνικό θα πρέπει να ξέρω τι θέλω να πω, γιατί το λεω, ποιος είναι ο σκοπός μου που το κάνω όλο αυτό. Γενικώς η επιστήμη με έχει βοηθήσει στο να υπάρχει μια συνοχή μέσα στο μυαλό μου στα πάντα. Από κει και πέρα πρόκειται για δυο πολύ διαφορετικές προσεγγίσεις: η επιστήμη θέλει δεδομένα, η τέχνη θέλει φαντασία. Στην επιστήμη δεν μπορείς και δεν πρέπει να παρασυρθείς απ’ τα πάθη σου, στην τέχνη μπορείς να αφεθείς σε οτιδήποτε μπορεί να γίνει υλικό για μια καλή ιστορία.

Από πού αντλείτε έμπνευση για τους χαρακτήρες και τις ιστορίες που δημιουργείτε;

Γράφω για τη ζωή. Αλλά η έμπνευση μου είναι η τέχνη. Η μουσική, ο χορός, το θέατρο, οι ταινίες, η λογοτεχνία, η ποίηση, αυτά είναι η έμπνευση μου.

Η συγγραφή ή η σκηνοθεσία σας προσφέρει μεγαλύτερη ικανοποίηση; Ή είναι δύο αλληλένδετα στοιχεία για εσάς;

Η συγγραφή μακράν. Με ενδιαφέρει η ιστορία εξαρχής πώς πλάθεται, ποιοι την αφηγούνται, γιατί την λένε, πώς την λένε, πού καταλήγουν με όλο αυτό. Με ενδιαφέρει να γραφτεί αρχικά. Να υπάρχει.

Είστε και συγγραφέας πεζογραφίας. Πώς διαφέρει η προσέγγισή σας όταν γράφετε για το θέατρο σε σχέση με τη συγγραφή ενός διηγήματος ή μυθιστορήματος;

likewomangr TATIANA KIRHOF 1

Πρόκειται για δυο εντελώς διαφορετικές φόρμες. Η λογοτεχνία χρειάζεται την δημιουργία ατμόσφαιρας. Πρέπει να δείξεις πού βρισκόμαστε, ποιοι χαρακτηρες μιλάνε, γιατί μιλάνε, τι λένε, γιατί το λένε με έναν τροπο πολύ πιο γεμάτο. Στο θέατρο όλα αυτά πρέπει να φανούν μέσα από τον διάλογο ή τον μονόλογο. Άρα πρέπει να δημιουργήσεις μια κατάσταση ομιλίας που να παρακινεί τους χαρακτηρες να μιλήσουν για κάποιο θέμα. Είναι τελείως διαφορετική η προσέγγιση, ο ρυθμός. Στο θέατρο παίζεις με ταχύτητα ένα, στη λογοτεχνία μπορείς να παίξεις και με ταχύτητα δυο ή τρία. Στο θέατρο δεν γίνεται να χάσεις τον θεατή ούτε δευτερόλεπτο, πρέπει να είναι εκεί και να σε παρακολουθεί. Ο αναγνώστης μπορεί να αφήσει το βιβλίο, να πάει να φτιάξει καφέ, να το ξαναπιάσει, να κοιμηθεί, να το ξαναπιάσει την άλλη μέρα ή τη μεθεπόμενη, άρα είναι τελείως διαφορετικός ο ρυθμός.

Υπάρχει κάποιο μήνυμα που θέλετε να αφήσετε στο κοινό σας μέσα από την παράσταση;

Ίσως το να μην μένουμε στη διαφορετικότητα των ανθρώπων, αλλά στις ομοιότητες μας μαζί τους. Μπορεί με έναν άνθρωπο που έρχεται από άλλη χώρα, με άλλο χρώμα, άλλη θρησκεία, άλλο πολιτισμό, να νιώθουμε ότι μας χωρίζει μια άβυσσος, αλλά δεν είναι αλήθεια. Έτσι κάπως ξεκινάει ο ρατσισμός και ο φασισμός. Το ότι υπάρχουν πράγματα που μας κάνουν να διαφέρουμε με τους άλλους ανθρώπους είναι προφανές, αλλά αν ψάξουμε πέραν αυτών των χαρακτηριστικών, αν μπορέσουμε να δούμε πέρα από αυτά θα συμπεράνουμε νομίζω πως οι άνθρωποι στην ουσία μας επιθυμούμε όλοι το ίδιο: να είμαστε ευτυχισμένοι.

Θα θέλατε να δοκιμαστείτε σε ένα διαφορετικό είδος θεάτρου στο μέλλον;

Ναι φυσικά, είμαι ανοιχτή στο οτιδήποτε θα μου άνοιγε καινούργια οπτική στα πράγματα.

Πώς βλέπετε τη θέση του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό;

Η γλώσσα μας δεν μας βοηθάει δυστυχώς για να κάνουμε βήματα στο εξωτερικό. Έχουμε πολύ καλό θέατρο, καλές παραστάσεις και ηθοποιούς, αλλά έχουμε και μια εσωστρέφεια που σε συνδυασμό με την αναξιοκρατία που υπάρχει γενικώς στην τέχνη δεν μας αφήνει να κάνουμε μεγάλα βήματα παραπέρα.

Ποια είναι τα επόμενα καλλιτεχνικά σας σχέδια;

Η συγγραφή. Για το καινούργιο βιβλίο, για καινούργιο θεατρικό…το να γραφτούν καινούργιες ιστορίες.

Στο βιβλίο σας “στο πανηγύρι την έχασα” (εκδόσεις Διόπτρα) επιχειρείτε μια καταγραφή της γενιάς των παιδιών που είναι σήμερα νέοι και έφηβοι. Ποιο είναι το κεντρικό θέμα του βιβλίου;

Το βιβλίο αφορά την έννοια της ελευθερίας και κατα πόσο τελικά είμαστε όντως ελεύθεροι στην εποχή μας να επιλέξουμε, να σκεφτούμε, να αποφασίσουμε. Αν μιλάμε για το μέλλον τότε θα πρέπει να εστιάσουμε στους νέους. Και οι νέοι σήμερα, σε μεγάλο βαθμό είναι προβληματισμένοι και αποπροσανατολισμένοι. Δεν ξέρουν τι να κάνουν με τη ζωή τους. Δέχονται τόνους υπερ-πληροφορησης από την τεχνολογία, αλλά η πληροφορία δεν είναι γνώση. Για να γίνει γνώση χρειάζεται κάτι διαφορετικό. Και τα παιδιά αυτά είναι χαμένα γιατί δεν έχουν έναν δρόμο να βαδίζουν. Ανοίγονται μπροστά τους άπειροι δρόμοι, αλλά είναι τόσο μεγάλος ο εθισμός από την τεχνολογία που τελικά τα παιδιά (και όλοι μας) προσανατολιζόμαστε να κοιτάμε εκεί που δείχνουν.

Για εσάς ποια είναι η μεγαλύτερη μορφή ελευθερίας;

Η ελευθερία να μπορείς να σκέφτεσαι χωρίς φόβο.

Στο βιβλίο σας υπάρχουν μερικά αποσπάσματα από την Παλαιά Διαθήκη. Πώς συνδέεται η θρησκεία με τη λογοτεχνία σας;

Ο Ιάκωβος και όλοι οι χαρακτηρες που ασχολούνται με το gaming έχουν ονόματα της Παλαιας Διαθήκης διότι είναι χαμένοι στην έρημο και ψάχνουν τη γη της Χαναάν. Ψάχνουν έναν δρόμο να βαδίσουν. Όλοι οι χαρακτηρες που δεν ασχολούνται με το gaming έχουν άλλα ονόματα, είτε χριστιανικά είτε αρχαία. Η δομή της Παλαιας Διαθήκης βοηθάει στην παρομοίωση όπως οι Εβραίοι έψαχναν να βρουν την πατρίδα τους και τον Μεσσία, έτσι και ο Ιάκωβος ψάχνει να βρει τη σωτηρία του, ένα απάγκιο, κάπου να πιστέψει. Το βιβλίο κλείνει με το κεφάλαιο “Κατά Ελευθερίαν”. Περνάμε δηλαδή στην “Καινή Διαθήκη”, παίρναμε στην εποχή που η σωτηρία μας είναι εδώ μπροστά μας και εμείς πρέπει τελικά να αποφασίσουμε αν θα αφεθούμε να πιστέψουμε και να σωθούμε ή αν και πάλι θα σεργιαναμε άσκοπα στην έρημο. Σ’ αυτό το αιώνιο πανηγύρι του τίποτα.

Εσείς ως έφηβη έχετε υπάρξει “Ιάκωβος”; Χαμένη σε κάποιο πανηγύρι, χωρίς να γνωρίζετε πού βαδιζετε;

Όχι. Έχω υπάρξει όμως Ιάκωβος, ένας άνθρωπος προβληματισμένος για το πού πάει αυτή η κοινωνία και τι ρόλο πρέπει να παίζουμε εντός της για να είμαστε αποδ

Είμαι παιδί της επικοινωνίας και του χαμόγελου και με αφορμή την μέχρι τώρα πορεία μου σε αυτή τη ζωή, θέλησα να «χρωματίσω» τον κόσμο με τη δική μου παλέτα. Έτσι δημιούργησα με πολύ αγάπη το δικό μου διαδικτυακό αποτύπωμα, το likewoman.gr, θέλοντας να γεμίσω τους ανθρώπους και ιδιαίτερα τις γυναίκες με τη δική μου αστερόσκονη. Πάντα λέω ότι «εκεί έξω βρίσκονται τα πιο μαγικά πράγματα…μη φοβάσαι λοιπόν να τα περπατήσεις».

RECENT

RELATED