Πως λειτουργεί σωστά η «άνευ όρων αποδοχή» του εαυτού μας και της ζωής μας

O Carl Rogers, ιδρυτής της προσωποκεντρικής προσέγγισης στην ψυχοθεραπεία, υπήρξε ο πρώτος που έθεσε στο επίκεντρο της θεραπευτικής διαδικασίας τον όρο της άνευ όρων αποδοχής.

Τι εννοούσε με αυτό; Την ολοκληρωτική παραχώρηση στον άλλον του δικαιώματος να είναι αυτός ακριβώς που είναι, χωρίς να κρύβει ή καταδικάζει πτυχές του χαρακτήρα του. Αυτό δεν σημαίνει πως επικροτούμε κάθε απόφασή του, αλλά ότι αποδεχόμαστε αυτό που είναι σε ένα πολύ βαθύτερο επίπεδο.

1| Άνευ όρων αποδοχή του εαυτού μας

Στην εποχή που η προσωπική εξέλιξη έχει λάβει την πλέον κεντρική θέση στις προτεραιότητές μας, η ριζική αποδοχή του εαυτού μας μοιάζει με εγκατάλειψη του διαρκή αγώνα της αυτοβελτίωσης. Παλεύουμε με κομμάτια του εαυτού μας που δεν μας αρέσουν, εξευτελίζοντάς τα κάθε φορά που έρχονται στην επιφάνεια και πιστεύοντας πως αυτό θα μας οδηγήσει στην επιθυμητή αλλαγή. Ίσως, όμως, να είναι αυτή η αντίσταση που πυροδοτεί την ακόμα πιο δυναμική επανεμφάνισή τους.

Ποιες είναι λοιπόν οι πτυχές του χαρακτήρα μας που δυσκολευόμαστε να αποδεχτούμε; Υπάρχει όντως λόγος να θέλουμε να τις αλλάξουμε ή μήπως έχουμε ενσωματώσει στην εσωτερική μας φωνή την κριτική άλλων ανθρώπων – ή και της κοινωνίας – προς το πρόσωπό μας; Αν ναι, κατά πόσο αυτή η κριτική μπορεί να θεωρηθεί έγκυρη;

Ακόμα και όταν υπάρχουν συνήθειες, πρακτικές και πλευρές της προσωπικότητάς μας που επιθυμούμε να τροποποιήσουμε, γιατί πρέπει αυτή η αλλαγή να γίνεται με τόσο επικριτικό τρόπο; Επιτρέπεται να μην γνωρίζουμε ποιο θα είναι το επόμενό μας βήμα, να μην είμαστε συνέχεια παραγωγικοί, να μην είμαστε πάντα αρκετά κοντά σε αυτό που έχουμε ορίσει ως «τέλειο». Και ίσως όταν αποδεχτούμε πως κάτι τέτοιο είναι ανθρώπινο, τότε το μονοπάτι προς την αλλαγή να μοιάζει λιγότερο δύσβατο.

2| Άνευ όρων αποδοχή της ζωής

Επιστρέφουμε νοητικά σε καταστάσεις του παρελθόντος, σε στιγμές που μας διαμόρφωσαν και σε ανθρώπους που μας στιγμάτισαν, πιστεύοντας πως εμμένοντας στο παρελθόν, θα βρούμε τι πήγε λάθος και έτσι θα αντλήσουμε περισσότερα μαθήματα ζωής. Ως ένα βαθμό, αυτό είναι λογικό και θεμιτό. Για πόσο όμως ακόμα θα αναλωνόμαστε σε πράγματα που δεν αλλάζουν;

Καλώς ή κακώς, οι ατέλειες και τα λάθη δεν είναι προσωπικό μας πρόβλημα ή των άλλων. Είναι κομμάτι της ύπαρξης, και της ζωής γενικότερα. Όλοι μας έχουμε φόβους και ανησυχίες. Όλοι μας βιώνουμε ήττες. Αυτή είναι η ζωή, μια διαρκής συνύπαρξη ευχάριστων και δυσάρεστων στιγμών και γεγονότων, και ίσως η όλη εμπειρία της να γίνει πιο ομαλή όταν την αφήσουμε να εξελιχθεί με τον δικό της μοναδικό τρόπο, χωρίς να προσπαθούμε εμμονικά να την ελέγξουμε.

Παρακάτω βρίσκονται μερικές ερωτήσεις που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας για να δούμε αν χρειάζεται να ενσωματώσουμε περισσότερο στην καθημερινότητά μας την έννοια της άνευ όρων αποδοχής:

Κρίνω τον εαυτό μου όταν έχω εμμονικές, αγχώδεις, μελαγχολικές σκέψεις;

Αποδέχομαι τα συναισθήματα και τις διαθέσεις μου όπως ακριβώς είναι τη δεδομένη στιγμή;

Επιτρέπω στον εαυτό μου να κλάψει, να νιώσει ανασφαλής και ευάλωτος;

Κατακρίνω τον εαυτό μου όταν είμαι ανυπόμονος;

Βλέπω τον θυμό ή το άγχος ως σημάδια προσωπικής ανεπάρκειας και αποτυχίας;

Ακολουθώντας τον δρόμο προς την προσωπική βελτίωση είναι σημαντικό να μπορούμε να είμαστε υπομονετικοί με τη ζωή και να δίνουμε χώρο στον εαυτό μας να βιώσει όλα τα συναισθήματα. Μόνο έτσι θα μπορέσουν να εκφραστούν. Μόνο έτσι δεν θα γίνουν αλυσίδες που μας κρατάνε σε δυσλειτουργικούς τρόπους σκέψης και ύπαρξης.