Παιδί και εθισμός στο διαδίκτυο; Ποιες είναι οι επιπτώσεις του;

Είναι γεγονός ότι το διαδίκτυο έχει εισβάλλει αμετάκλητα στη ζωή μας αποτελώντας ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητά μας.

Παρόλες τις ευκολίες που παρέχει το διαδίκτυο στην καθημερινότητά μας, η πολύωρη και ανεξέλεγκτη χρήση του, δημιουργεί σχέσεις εξάρτησης και εθισμού, γεγονός που με την σειρά του εγείρει σοβαρά ζητήματα για την υγεία, και ειδικά αυτή των παιδιών.

Σήμερα τα παιδιά εκτίθενται στην οθόνη του κινητού ακόμη και πριν τα 5 τους χρόνια παρακολουθώντας παιδικά βίντεο ή παίζοντας κάποιο ηλεκτρονικό παιχνίδι εύκολο στη χρήση. Η ενασχόληση αυτή, τα καθιστά «ήσυχα» και καθηλωμένα, επιτρέποντας στους γονείς να δουλέψουν με ηρεμία χωρίς να αγχώνονται για την ασφάλεια ή τη σωματική  ακεραιότητα τους, όπως θα έκαναν, για παράδειγμα, εάν τα παιδιά έπαιζαν έξω. Η πιο διαδεδομένη δραστηριότητα στο διαδίκτυο στις ηλικίες 5-12 χρόνων είναι τα βιντεοπαιχνίδια, τα οποία είναι ιδιαιτέρως εθιστικά καθώς παρέχουν και κάποια επιβράβευση. Η επιβράβευση αυτή ωθεί τα παιδιά σε μια ατέρμονη προσπάθεια απόσπασης κι άλλης ανταμοιβής· σε έναν φαύλο κύκλο που συνοψίζει τον εθισμό.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις της υπερβολικής χρήσης του διαδικτύου στις διάφορες πτυχές της καθημερινότητας του παιδιού; 

ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ

Η πληθώρα των πληροφοριών, η αλλεπάλληλη εναλλαγή εικόνων, τα ελκυστικά χρώματα και τα έντονα ερεθίσματα που παρέχει ένα κινητό, μαγνητίζει και εθίζει το παιδί αποσπώντας το από δραστηριότητες όπως το διάβασμα. Επιπλέον, έρευνα αποκαλύπτει ότι η μεγάλη χρήση multitasking (π.χ. στα βιντεοπαιχνίδια)συνδέεται άμεσα με την απόσπαση προσοχής από τυχαία περιβαλλοντικά ερεθίσματα και τη δυσκολία διατήρησης εσωτερικών παραστάσεων σχετικών με την εργασία στη μνήμη (Ophir,2009). Επομένως, η υπερβολική χρήση μιας οθόνης αποπροσανατολίζει το παιδί καθιστώντας ασαφείς τις υποχρεώσεις του, το πρόγραμμα και το διάβασμά του, γεγονός που αντανακλάται στις σχολικές του επιδόσεις. 

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

Επιπτώσεις σημειώνονται και στην συμπεριφορά του παιδιού, οι οποίες συχνά αποτελούν και τον προειδοποιητικό παράγοντα κινητοποίησης των γονέων. Συγκεκριμένα, η απομόνωση του παιδιού, η βίαιη και αντιδραστική συμπεριφορά που εκδηλώνεται στην προσπάθεια των γονέων να οριοθετήσουν τη χρήση, η ευερεθιστότητα, η απροθυμία αποπεράτωσης άλλης δραστηριότητας, η εσωστρέφεια και η μείωσης της οικογενειακής αλληλεπίδρασης συνιστούν μερικές από αυτές τις επιπτώσεις.

ΥΠΝΟΣ

Έρευνες καταδεικνύουν ότι η υπερβολική χρήση του Διαδικτύου σχετίζεται επίσης και με διαταραχές στον ύπνο. Μία μελέτη που έγινε σε εφήβους, έδειξε ότι η επέλευση του ύπνου είχε σημαντική καθυστέρηση σε ομάδα που έπαιξε ηλεκτρονικά παιχνίδια τις βραδινές ώρες, ενώ ο REM ύπνος ήταν επίσης ελαττωματικός. Οι εθισμένοι εμφανίζουν στατιστικά σημαντική αϋπνία (καθυστέρηση επέλευσης, κακή ποιότητα, μειωμένη ευεξία και λειτουργικότητα την επόμενη μέρα) σε σύγκριση με τους ήπιους και μέτριους χρήστες του Διαδικτύου (ΦΛΩΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, 2012).

ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Λόγω της ηλικίας του, το παιδί πιθανόν να δυσκολεύεται να αναγνωρίσει τις διαφορές μεταξύ πραγματικού και εικονικού κόσμου όταν εξοικειώνεται περισσότερο με τον δεύτερο . Αυτό πολλές φορές το καθιστά ανίκανο να υπολογίσει τις ικανότητές του και την αλληλεπίδρασή του με τον πραγματικό κόσμο καθώς ταυτίζεται με τους ήρωες και το περιβάλλον του διαδικτύου.

ΣΩΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Εκτός από τα παραπάνω, ελλοχεύουν και σωματικά προβλήματα ως συνέπειες της πολύωρης χρήσης. Ενδεικτικά αναφέρουμε την ξηροφθαλμία, τους σοβαρούς πονοκέφαλους, τα προβλήματα στην σπονδυλική στήλη και το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα.

Οι παραπάνω αρνητικές επιδράσεις του διαδικτύου στο παιδί αποκαλύπτουν μια σκοτεινή πλευρά της τεχνολογίας που συνήθως δεν τονίζεται. Η οριοθέτηση της χρήσης του διαδικτύου δεν είναι εύκολη ακόμη και για έναν ενήλικα. Επομένως, η χρήση του από ένα παιδί είναι απαραίτητο να γίνεται πάντα στα πλαίσια ορισμένου χρόνου και υπό την επίβλεψη του γονέα, ενώ καλό είναι η βαρύτητα να δίνεται σε δραστηριότητες που επιδρούν θετικά στην ανάπτυξή του !