Η Παγώνα Κανέλλου Μας Μιλάει Για Τις «Κβαντικές Πεταλούδες» Και Την Θέση Που Έχει Η Τέχνη Στην Ζωή Μας

Παραχώρηση συνέντευξης,Παγώνα Κανέλλου (αρχιτέκτων-εικαστικός)

• 
  
• Σε αναμονή της νέας σας έκθεσης με τίτλο «Quantum Butterfly», τα εγκαίνια της οποίας θα γίνουν στις 10 Δεκεμβρίου στον Κεραμεικό, θα θέλατε να μας πείτε δυο λόγια;

Αρχικά θα ήθελα να σας ευχαριστήσω, και βεβαίως είναι χαρά μου να σας μιλήσω για τη νέα μου δουλειά. Επέλεξα να εκθέσω στον Κεραμεικό, έχοντας μία αυτονομία να πειραματιστώ χωρίς την βαρύτητα που φέρει η συνεργασία με ένα μεγάλο φορέα, όπως έχω κάνει στο παρελθόν. Αν και στην εποχή μας, όπως γνωρίζετε, οι «μη-θεσμοποιημένοι» χώροι τείνουν, τελικά, να εξομοιώνονται σταδιακά.

• –Τι περιμένει ότι θα δει ο επισκέπτης σε μία έκθεση για «κβαντικές πεταλούδες»;

Ευελπιστώ ότι δεν έχει την προσδοκία να δει να αναπτύσσονται στο χώρο φαινόμενα που σχετίζονται με τη συμπεριφορά της ύλης σε υποατομικό επίπεδο. Πρόκειται για μια εικαστική εγκατάσταση, δομημένη πάνω σε αυστηρά μαθηματικές αρχές, ένα απατηλό, εξιδανικευμένο στερέωμα, που στην ουσία είναι ένα αμφίσημο παιχνίδι εννοιών. Και μία πρόκληση για τη θέση που έχει η τέχνη στη ζωή μας.

• –Θεωρείτε ότι το έργο σας βρίσκεται στη μεθόριο τέχνης και επιστήμης;

Μου αρέσει με τα έργα μου να αίρω τις συνήθεις ταξινομικές μας κατηγορίες, να δημιουργώ νέα αντικείμενα. Δεν υπάρχει κάποια αντινομία εδώ. Όπως ακριβώς η διάκριση ανάμεσα στους καλλιτέχνες και τους διανοούμενους της επιστήμης έχει εκμηδενιστεί στην εποχή μας, έτσι και η διάσταση ανάμεσα σε αντικείμενα διαφορετικών κατηγοριών μπορεί να καταργηθεί μέσω της τέχνης. Η τέχνη μας παρέχει αυτήν την ελευθερία. Οι «κβαντικές πεταλούδες» μου είναι παράλληλα λειτουργικά αντικείμενα με περίπλοκη μορφοκλασματική δομή.

• –Τι ακριβώς εννοείτε όταν λέτε «λειτουργικά αντικείμενα»;

Το video με τίτλο «Touch» που πλαισιώνει τα έργα στην εγκατάσταση, καθιστά σαφές αυτό που μόλις σας είπα. Το video δεν είναι ένα ακόμη αντικείμενο για επεξεργασία, δεν είναι απλώς μια προβαλλόμενη εικόνα, κάτι που είναι ευρέως διαδεδομένο στην εποχή μας. Είναι μια πρόσκληση που απευθύνεται στον θεατή, ώστε να αναπτύξει μια βιωματική σχέση με τα έργα – ό,τι συνήθως μας αρνούνται στους παραδοσιακά εκθεσιακούς χώρους. Ο θεατής μου καλείται να συμμετέχει, είτε στον εικονικό χώρο, είτε στον πραγματικό χώρο της εγκατάστασης.

• –Τι σας ενέπνευσε να δημιουργήσετε την εγκατάσταση;

Ένα λογοτεχνικό βιβλίο για την τυχαιότητα των κβάντα και η αγάπη μου για την φράκταλ γεωμετρία. Το δίπολο ανάμεσα στην αστάθεια και την ισορροπία, από το οποίο δεν μπορούμε μάλλον να ξεφύγουμε. Αυτή η αβεβαιότητα αλλά και οι παράξενες ιδιότητες των κβάντα αποτελούν έμπνευση για πολλούς τομείς της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

• –Η προσήλωσή σας στη γεωμετρία είναι τόσο έντονη, όσο αφήνετε να εννοηθεί στο έργο σας;

Ναι, η γεωμετρία κατέχει ουσιαστική θέση στην τέχνη μου και καθορίζει στυλιστικά την αισθητική μου. Ας μην ξεχνάμε ότι οι εγκύκλιες σπουδές μου είναι στην αρχιτεκτονική. Ο καλλιτέχνης πρέπει να διαθέτει ένα σύνολο κανόνων για να εργασθεί. Γι’ αυτό θαυμάζω τους αναγεννησιακούς καλλιτέχνες που αναζητούσαν τους κανόνες της αρμονίας στα κείμενα της αρχαιότητας, αλλά και τον Escher που διερευνούσε τους νόμους που θεμελιώνουν τις αντιληπτικές μας πλάνες. Η γεωμετρία αποτελεί το μεθοδολογικό μου εργαλείο, και η καλλιτεχνική πρακτική μου, ως τέτοια, βρίσκεται στο περιθώριο της διαδικασίας ομογενοποίησης της σύγχρονης τέχνης. Αλλά δεν μπορώ να προβλέψω τις διαθέσεις μου στο μέλλον. Συχνά η τέχνη μας οδηγεί, μεθοδολογικά, σε τελείως διαφορετικό προσανατολισμό.

• –Ποια όψη του έργου σας θα μπορούσε, ωστόσο, να αξιοποιηθεί άμεσα, χωρίς να αλλάξετε προσανατολισμό;

Η πρόθεσή μου, στο άμεσο μέλλον, είναι η τέχνη μου να αξιοποιηθεί για τη διδασκαλία, με κάθε τρόπο. Το εύρος με το οποίο μπορεί κανείς να μιλήσει για γεωμετρικές συμμετρίες, οφθαλμαπάτες, για την ισορροπία, την αστάθεια και την αβεβαιότητα είναι μεγάλο, και όλα αυτά μπορούν να ειπωθούν με τρόπο παιγνιώδη και ευχάριστο, όχι εμβριθή και ακαδημαϊκό. Αλλά η έκθεσή μου, επί του παρόντος, δεν έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα, δεν στήθηκε με άξονα επιμορφωτικό. Τα κριτήριά της είναι φαινομενολογικά και βιωματικά.

• –Σας ευχαριστούμε πολύ για την συνέντευξη που μας παραχωρήσατε και σας ευχόμαστε σύντομα να πραγματοποιήσετε και τους εκπαιδευτικούς σας στόχους.

Εγώ σας ευχαριστώ θερμά για την φιλοξενία.

Η έκθεση «Quantum Butterfly» της Παγώνας Κανέλλου θα είναι επισκέψιμη 10-16 Δεκεμβρίου (17:30-20:00), Καστοριάς 52 στον Κεραμεικό.