Μαρκ Σαγκάλ: ‘Ονειρικά ταξίδια που αγγίζουν την ψυχή του.”

 Ο μοναδικός Μαρκ Σαγκάλ γεννήθηκε στο Βιτέμπσκ της σημερινής Λευκορωσίας, τον Ιούλιο του 1887 και θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες της μοντέρνας τέχνης. Βλέποντας τις ζωγραφιές του Μαρκ Σαγκάλ, ο θεατής ανακαλύπτει τον κόσμο των παραμυθιών: άνθρωποι που ίπτανται ή συνομιλούν με ζώα, σπίτια που αιωρούνται στον ουρανό, βιολιστές, χωρικοί και χωριατοπούλες, αμαξάδες δίπλα σε αγελάδες και γαϊδούρια, που ζουν όλοι μαζί αρμονικά σε παραδοσιακά ρωσικά χωριά και χρώμα, χρώμα έντονο και γεμάτο ζωή. Η τέχνη του Μαρκ Σαγκάλ φαίνεται να στέκεται μετέωρη ανάμεσα σε δύο κόσμους: την πατρίδα του την Λευκορωσία και το Παρίσι, όπου έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του. 

Ο Μάρκ Σαγκάλ, είχε ιδιαίτερη αδυναμία στο να ζωγραφίζει ανθρώπους να πετούν. Έλεγε πως ό,τι ζωγραφίζει του έρχεται σαν όραμα: “Η τέχνη, η ζωγραφική είναι ό,τι πιο σημαντικό, προπάντων εκείνο το είδος της ζωγραφικής που διαφέρει απ’ ότι οι άλλοι περιμένουν. 

Όλοι ξέρουμε ότι ο καλός άνθρωπος δεν είναι απαραίτητα και καλός καλλιτέχνης. Κανείς, όμως, δεν θα γίνει γνήσιος καλλιτέχνης, αν δεν είναι σπουδαίος άνθρωπος, και επομένως καλός… όλες αυτές οι σχολές και τα κινήματα που τους δίνουν και ονόματα με θλίβουν και με περιορίζουν.. Για μένα η τέχνη είναι κυρίως μια ψυχική κατάσταση.. Με μόνη παρέα το χρόνο δακρύζω αληθινά μπροστά στους πίνακες μου. Εκεί θα μείνουν οι ρυτίδες μου, η χλωμή μου όψη, εκεί θα τυπωθεί για πάντα η ρευστή ψυχή μου.. Όλα μπορούν ν’ αλλάξουν στον αποθαρρημένο κόσμο μας, εκτός από την καρδιά, την αγάπη του ανθρώπου και τη φιλοδοξία του να γνωρίσει το «θείο». 

Η ζωγραφική όπως κάθε ποίηση συμμετέχει στο «θείο». Πόσες δυσκολίες πέρασε ο πατέρας μου με εμάς τα εννιά παιδιά του, και παρ’ όλα αυτά ήταν πάντα γεμάτος αγάπη και με τον τρόπο του ήταν ένας ποιητής. Χάρη σ’ αυτόν ένιωσα για πρώτη φορά την ποίηση σε αυτόν τον κόσμο. Μετά την ξαναένιωσα κοιτώντας τις νύχτες το σκοτεινό ουρανό. Μετά έμαθα πως υπάρχει κι άλλος κόσμος, αυτός του ονείρου. Και αυτό μου έφερε δάκρυα στα μάτια.Τόσο πολύ συγκινήθηκα.. Και έτσι ξεκίνησα να ζωγραφίζω.. “

Ο μεγάλος του έρωτας ήταν η Μπέλα Ρόσενφελντ. Ο Μαρκ και η Μπέλα γνωρίστηκαν στο τέλος του καλοκαιριού του 1909. Εκείνη την εποχή η Μπέλα είχε μόλις επιστρέψει στη Λευκορωσία από ένα ταξίδι στο Βερολίνο και τη Βιέννη. 
Η ίδια έγραφε στα απομνημονεύαμτά της: “…Εντυπωσιάστηκα από τα μάτια του, ήταν τόσο γαλάζια όσο ο ουρανός. Είχε ασυνήθιστα μάτια, δεν έμοιαζαν με κανενός άλλου. Δεν είχα ξαναδεί τέτοια μάτια παρά μόνο σε εικονογραφήσεις παραμυθιών. Το στόμα του ήταν πάντα μισάνοιχτο, σαν να ήθελε να πει κάτι με τα εντυπωσιακά λευκά του δόντια. Όλες του οι κινήσεις θύμιζαν αρπακτικό… Τι να σκέπτεται άραγε; Βλέπω αυτή τη βαθειά, κάθετη ρυτίδα στη μέση του μετώπου του. Με πλησιάζει, χαμηλώνω το βλέμμα, δεν μιλά κανείς μας, ακούμε μόνο τον δυνατό χτύπο της καρδιάς μας… Το πρόσωπό του ζει μέσα μου, σαν δεύτερο εγώ μου, η φωνή του αντηχεί στ’ αυτιά μου. Συνάντησα καλλιτέχνες και στο παρελθόν, αλλά κανείς τους δεν έμοιαζε με αυτόν… Μου μιλάει με τόση οικειότητα, σαν να συναντιόμαστε κάθε μέρα. Δεν με φοβίζει, έχει μιαν ήρεμη, αυτοελεγχόμενη φωνή. Τα σγουρά του μαλλιά προβάλλουν κάτω από το καπέλο του. Περπατάμε παρέα, δείχνει τόσο δυνατός και στιβαρός, σαν να αντλεί τη δύναμή του από ένα ατσαλένιο ποτάμι..”

Ο Πάμπλο Πικάσο έλεγε για τον Σαγκάλ πως: “Όταν ζωγραφίζει ο Σαγκάλ δεν ξέρεις αν είναι ξύπνιος ή αν κοιμάται. Πρέπει να υπάρχει κάποιος άγγελος στο κεφάλι του..” 
Μερικά από τα θέματα των έργων του ήταν και από την αρχαία Ελλάδα, όπως στους πίνακες Πτώση του Ίκαρου (1975) ή Ο μύθος του Ορφέα (1977).
Έγραψε και ποιήματα. Ένα από αυτά: