Μαρία Διαμάντη «Ωδή Στη Ραπτική» – Οι Πρώτες Εικόνες Από Το Μουσείο Μπενάκη

( #ODE_COUTURE, έκθεση μόδας
Atelier Maria Diamandi + TEAM
Τετάρτη 25 Σεπτεμβρίου 2019, ώρα 7 το απόγευμα

Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138. )

Η Μαρία Διαμάντη και η ομάδα της -μαθητές μόδας από όλο τον κόσμο- ”συνέθεσαν” μια Ωδή στη ραπτική και την παρουσίασαν στο Μουσείο Μπενάκη [ Οι πρώτες εικόνες ]

Η Μαρία Διαμάντη ”συνέθεσε” με κλωστές και υφάσματα μια ”ωδή στη ραπτική” και μαζί με τους μαθητές της -μαθητές μόδας από όλο τον κόσμο- τίμησαν τους σπουδαίους Έλληνες Διεθνείς Σχεδιαστές μέσα από μια σύγχρονη προσέγγιση του έργου τους, μέσω του οποίου κάποτε κατέκτησαν το διεθνές στερέωμα. Παράλληλα απάντησαν σε τι βαθμό και για πόσο το μεγάλο αυτό γένος των Ελλήνων δημιουργών επηρέασε τη μόδα διεθνώς αλλά και ποια θέση τελικά κατέκτησε η Ελληνική μόδα στον Παγκόσμιο χώρο.

Με την ιστορική φράση της Coco Chanel: “Μόνο εκείνοι που δεν έχουν μνήμη επιμένουν για την πρωτοτυπία τους” και με τους εμπνευσμένους στίχους του Μιχαήλ ‘Αγγελου σχετικά με το έργο του χρόνου, (”Whoever is born arrives at death through time’s swift passage; and the sun leaves nothing alive. What is sweet and what brings pain, man’s thoughts and words, all disappear; and our ancient lineages are as shadows to the sun, smoke to the wind. Like you we were men, happy and sad, as you are; but now we are, as you see, dust in the sun, deprived of life. Everything arrives at death. Once our eyes were fully formed, shining in both sockets; now they are empty, horrid and black: such is the work of time”. Michelangelo, c. 1520) η Μαρία Διαμάντη μας παρουσίασε το θέμα πάνω στο το οποίο μελετούσαν και εργάζονταν εδώ και δυο χρόνια η ίδια και η ομάδα της στην έκθεση με τίτλο #ODE_COUTURE, το απόγευμα της Τετάρτης 25 Σεπτεμβρίου, στο μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138. Η έκθεση συνίστατο από καινούριες δημιουργίες ρούχων που εμπνευστήκαν από το έργο 4 εμβληματικών Ελλήνων σχεδιαστών που σημάδεψαν την ιστορία της ελληνικής μόδας -και όχι μόνο- του 20ου αιώνα και διέπρεψαν στο εξωτερικό.

Δημιουργίες των Jean Desses, George Stavropoulos, James Galanos, Yiannis Evangelides απετέλεσαν το χώρο έρευνας, ανάλυσης και επαναδημιουργίας εμβληματικών φορεμάτων που σημάδεψαν την μόδα τα τελευταία εκατό χρόνια. Στόχος ήταν να ξανασυστηθεί στο κοινό το έργο τους, αναδημιουργώντας αυθεντικές δημιουργίες τους, «πειράζοντας» εν τούτοις το πρωτότυπο έργο τους και αλλάζοντας στοιχεία της δουλειάς τους, ώστε να αναδειχθεί η επικαιρότητά τους.

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΒACKGROUND

Το 1924 ο γεννημένος στις 6 Αυγούστου του 1904 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου Έλληνας Γιάννης Ντεσσές εγκαταλείπει τις σπουδές του στη νομική για να ασχοληθεί με τη γυναικεία μόδα. Το 1937, 13 χρόνια μετά, σε ηλικία 33 ετών δημιούργησε τον δικό του οίκο ραπτικής στην Avenue George V με την επωνυμία ”Jean Desses”. Έμελε να γίνει παγκοσμίως ένας από τους σημαντικότερους σχεδιαστές στην ιστορία της μόδας και να ονομαστεί ο Βασιλιάς της μουσελίνας. Ανάμεσα στις πελάτισσες του η Ελληνική Βασιλική οικογένεια, η δούκισσα του Winsdor και η Έλσα Μάξγουελ. Ο Desses θεωρήθηκε ο Έλληνας σχεδιαστής που επηρέασε όσο κανείς τη διεθνή μόδα όχι μόνο στους σύγχρονους του σχεδιαστές αλλά και μεταγενέστερα έως σήμερα.Το 1920 ακριβώς 16 χρόνια μετά τον Γιάννη Ντεσσέ γεννιέται στην Τρίπολη της Αρκαδίας το έβδομο από τα 9 παιδιά μιας πολύτεκνης οικογένειας, ο Γιώργος Σταυρόπουλος. Το 1949 ανοίγει οίκο μόδας στην Αθήνα. Τρία χρόνια μετά απορρίπτει πρόταση του Cristian Dior να εργαστεί γι αυτόν στο Παρίσι. Το 1961 εγκαθίσταται στη Νέα Υόρκη και ξεκινάει τις δικές του σειρές pret-a-porter και υψηλής ραπτικής. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του διετέλεσε μόδιστρος προσωπικοτήτων όπως η Ελίζαμπεθ Τέιλορ, η Μαρία Κάλλας, η Μπάρμπαρα Στρέιζαντ κ.α.Το 1924, ακριβώς τότε που ο Jean Desses εγκατέλειπε τις σπουδές του στο Παρίσι, γεννιόταν στη Φιλαδέλφεια των Η.Π.Α. ο -από Έλληνες μετανάστες γονείς- Ελληνικής καταγωγής Τζέιμς Γαλανός. Το 1943 αποφοιτά από το Traphagen School of Fashion της Νέας Υόρκης. Οι δημιουργίες του καταξιώνονται διεθνώς και τις αγαπούν γυναίκες όπως η Νταιάνα Ρος, η Γκρέις Κέλλυ, η Τζάκυ Ωνάση, η Μπάρμπαρα Στρέιζαντ και αρκετές πρώτες κυρίες των ΗΠΑ.Στα τέλη Δεκεμβρίου του 1939, με αφορμή την Παγκόσμια Έκθεση που διοργανωνόταν στη Νέα Υόρκη, στο ξενοδοχείο St. Regis, πραγματοποιήθηκε επίδειξη 39 φορεμάτων, που είχε σχεδιάσει ο νεαρός – τότε – σχεδιαστής μόδας Γιάννης Ευαγγελίδης, ο οποίος είχε αντλήσει την έμπνευσή του από Ελληνικές παραδοσιακές ενδυμασίες. “Η Αθήνα συναγωνίζεται το Παρίσι, όπως φαίνεται από τα σχέδια, τα οποία στάλθηκαν από την Ελλάδα με την ευκαιρία της έκθεσης”, υπογράμμιζαν οι New York Times στις 27.12.1939 για τον γεννημένο στην Κύπρο ‘Έλληνα Γιάννη Ευαγγελίδη οι δημιουργίες του οποίου έντυσαν τις κομψότερες των ευρωπαϊκών και νεοϋορκεζικων κύκλων.Την εποχή όμως που ο Ευαγγελίδης προετοίμαζε τη συλλογή που θα έστελνε στη Νέα Υόρκη και συγκεκριμένα το 1937 γεννιέται στην Αθήνα ο Γιάννης Τσεκλένης. Γιός του Κώστα Τσεκλένη από τον Πύργο και της Μελανίας Παστριματζή με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη. Ο Γιάννης Τσεκλένης θεωρείται ως ο κορυφαίος Έλληνας σχεδιαστής μόδας του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, ο οποίος εισήγαγε την ελληνική μόδα στον σύγχρονο διεθνή κόσμο. Οι δημιουργίες του από το 1965 έως το 1991 πωλήθηκαν παγκοσμίως, από τα κορυφαία καταστήματα, σε περισσότερες από 30 χώρες. Είναι η πλέον σύνθετη για τα Ελληνικά δεδομένα μορφή σχεδιαστή – υφασμάτων, μόδας, μέσων μεταφοράς- επιχειρηματία, καλλιτέχνη, αρχιτέκτονα εσωτερικών χώρων, μα πάνω από όλα οραματιστή ο οποίος σημάδεψε και σημαδεύει με το πέρασμα του καθώς ο ίδιος επηρέασε πολλούς δημιουργούς και έλαβε μια υψηλή θέση στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.

Στη μόδα είναι λίγοι οι ‘Ελληνες δημιουργοί που τόλμησαν, ανέδειξαν -κάποιοι απ αυτούς μάλιστα κατάφεραν να επηρεάζουν έως σήμερα – τη μόδα διεθνώς.
Αυτούς κληθήκαμε να σας συστήσουμε ξανά προσθέτονταν όμως ένα επιπλέον ζητούμενο σε αυτή μας την περιπέτεια. Τολμήσαμε να «πειράξουμε» από ελάχιστα έως λίγο τις αυθεντικές πρωτότυπες δουλειές τους και αλλάζοντας πολύ μικρά στοιχεία όπως π.χ μήκος, χρώμα, ύφασμα ή μια τεχνική στη ραφή ή στο κέντημα να αποδείξουμε πόσο σημερινά μπορούν να γίνουν τα έργα τους και πόσο σύγχρονοι ήταν οι ίδιοι όταν από 100 έως 50 χρόνια πριν σχεδίαζαν ρούχα για το τότε. Τελικός μας στόχος ήταν να δημιουργηθεί στον θεατή η αίσθηση του déjà vu. Ο όρος déjà vu περιγράφει την αίσθηση ότι κάποιος έχει δει ή βιώσει ξανά στο παρελθόν μία κατάσταση. Ταυτόχρονα, μπροστά στα μάτια μας ξετυλίχθηκε ένας αιώνας δημιουργίας, μέσα από αληθινά αριστουργήματα ραμμένα ακριβώς με τον τρόπο που ήταν ραμμένα και τα αυθεντικά πρωτότυπα ρούχα των εμπνευστών τους, τις βιογραφίες τους αλλά και τις προσωπικές τους διηγήσεις. Μια έκθεση εγχείρημα – ντοκουμέντο που προσέγγισε με σεβασμό τα αριστουργήματα εκείνα του παρελθόντος και τα διαχειρίστηκε με τέτοιο τρόπο που κατάφερε να θέσει και να απαντήσει το ερώτημα του ποια θέση τελικά κατέκτησε η Ελληνική μόδα στο διεθνές στερέωμα, και για πόσο. Και αν το ποια ήταν προφανές να απαντηθεί το για πόσο υπήρξε το αντικείμενο εργασίας εδώ. Μόνο για το τότε σχεδίασαν αυτοί οι πρωτοπόροι της δημιουργίας τα έργα τους; Μήπως όχι μόνο για το τότε; Κάθε φορά που σε μια διεθνή σύγχρονη ή μελλοντική πασαρέλα θα βλέπουμε δημιουργίες αριστουργήματα μήπως θα έπρεπε να θυμόμαστε αυτούς; Κάθε φορά που ο οίκος Dior θα κεντάει λουλούδια σε μεσάτα φορέματα μήπως θα έπρεπε να θυμόμαστε τον Γιάννη Ευαγγελίδη; Κάθε φορά που ο Μiyake θα δουλεύει με πτυχώσεις και ο Γκωτιέ θα σχεδιάζει φούστες με pietes μήπως θα έπρεπε να θυμόμαστε τον Γιάννη Ντεσσέ; Και κάθε φορά που η Μαίρη Κατράντζου θα δουλεύει τα θεματικά εμπριμέ της και η Diane Von Furstenberg θα λανσάρει τα εμπριμέ κρουαζέ φορέματα της μήπως να χειροκροτούμε τον Γιάννη Τσεκλένη;

Όπως είχε πει η Coco Chanel: “Μόνο εκείνοι που δεν έχουν μνήμη επιμένουν για την πρωτοτυπία τους.”
Στο πρώτο μέρος της έκθεση μελετώνται οι Τζέιμς Γαλανός, Γιάννης Ευαγγελίδης, Γιάννης Ντεσσές, Γιώργος Σταυρόπουλος. Για την ειδική περίπτωση του Γιάννη Τσεκλένη που κατέκτησε την Παγκόσμια Αγορά δουλεύοντας με πείσμα από την Ελλάδα και με Ελληνική Παραγωγή το ατελιέ ανακοινώνει πως θα ακολουθήσει ξεχωριστό μεγάλο αφιέρωμα στο έργο του με αναπαραγωγή των πρωτότυπων υφασμάτων του με την χρήση των αυθεντικών μακετών των θεματικών του εμπριμέ που ο ίδιος πολύ ευγενικά παραχώρησε.

Διδασκαλία – επιμέλεια: Μαρία Διαμάντη

Σκηνοθετική επιμέλεια: Αντώνης Θεοχάρης Κιούκας

Φωτογραφία: Aργύρης Βαβουγυιός

Στην έρευνα από το Λονδίνο: Γεωργία Αναγνωστοπούλου

Στην έρευνα από την Ελλάδα: Κωνσταντίνα Αρχοντή

Κατασκευή σκηνικών: Βασίλης Παναγιώτου

Τεχνικός υπολογιστών: Κωνσταντίνος Μέγας

Συμμετείχαν οι σπουδαστές:

Γεωργία Αναγνωστοπούλου, Σταυρούλα Αποστολάκου, Κωνσταντίνα Αρχοντή, Βιολέτα Βερδεμέζη, Δέσποινα Ζαγούδη, Αποστολία Καφφέ, Αρετή Κοντογιάννη, Ελένη Κουμπή, Μαρία Λέκκα, Αλεξάνδρα Μπακούση, Βενετία Ντάμπου, ‘Αννα Οικονόμου, Τίνα Ορφανίδου, Βαρβάρα Παππά, Βικτορία Πατιό, , Άννα Σιάχος, Ευανθία Στεφανοπούλου.

Atelie Maria Diamandi : 31 Marathonos str. Kerameikos – Athens – 10435 –www.mariadiamandi.com

Maria Diamandi atelier © 2019 Athens. All rights reserved.

**ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ & ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

Είχα κάποτε έναν φίλο -φίλο και δάσκαλο- γνωστό φωτογράφο. Κάθε φορά που του ανέφερα κάτι που σκοπεύω να κάνω με ρωτούσε: ”Ναι αλλά το κέρδος πιο θα είναι; Είναι λεφτά, είναι διαφήμιση, είναι κύρος; Πιο θα είναι το κέρδος να μου πεις.”
Στη διάρκεια των τριών αυτών χρόνων που ερευνούσαμε γι αυτή την έκθεση – όπως κάθε φορά συμβαίνει – χρειάστηκε να διαβάσω πολύ. Να μελετήσω το έργο αυτών των σπουδαίων δημιουργών, να διαβάσω τις βιογραφίες τους, συνεντεύξεις τους.. Πέρασα πολλά βράδια μαζί τους. Συστηθήκαμε για τα καλά. Γνώρισα τη δουλειά τους, γνώρισα τη ζωή τους, μπήκα λίγο στα παπούτσια τους. Σε αυτήν την έκθεση αυτό ήταν το κέρδος. Το κατ εμέ μεγαλύτερο κέρδος απ’ όλα.

Σχεδιάστρια μόδας δε νιώθω. Πιο πολύ καλλιτέχνης αισθάνομαι. Όχι γιατί τα ρούχα μου είναι έργα τέχνης, δε θα το έλεγα ποτέ αυτό. Καλλιτέχνης αισθάνομαι γιατί χρησιμοποιώ το υλικό που εγώ μπορώ να χειριστώ καλά, τις κλωστές και τα υφάσματα για να δημιουργήσω μια εικόνα, να διηγηθώ μια ιστορία.
Όσο για τη δασκάλα ναι. Αυτός ήθελα να είναι πάντα ο πρωταρχικός μου ρόλος. Γι αυτό και η έκθεση αυτή έχει πρώτα δασκάλα και μετά επιμελήτρια. Για την ακρίβεια δεν έχει καν επιμελήτρια, όλα με τον ρόλο της δασκάλας τα έκανα. Έχω όμως φροντίσει πρώτη εγώ να γίνομαι – με την παραμικρή ευκαιρία – μαθήτρια φωτισμένων ανθρώπων τους οποίους πάντα και θα ευχαριστώ για κάποιες εμπνευσμένες τους φράσεις, σκέψεις και ιδέες που κατά καιρούς μου άλλαζαν τη ζωή, την καριέρα και το επαγγελματικό status. Αντίστοιχα και στην παρούσα περίπτωση, το #ode_couture, υπήρξαν άνθρωποι που στην αρχή αυτής της έκθεσης με φώτισαν με την έμπνευση που έτσι κι αλλιώς του περισσεύει αλλά και σε όλη την πορεία της ήταν εκεί να διορθώνουν. Τους ευχαριστώ. Χωρίς αυτούς η έκθεση αυτή δε θα ήταν καν ιδέα..

Πολλά ευχαριστώ επίσης στο Πελοποννησιακό λαογραφικό ίδρυμα στο Ναύπλιο και το Victoria and Albert museum στο Λονδίνο για την πολύτιμη συμβολή τους στην έρευνα. Ιδιαίτερες ευχαριστίες στον Κύριο Γιάννη Τσεκλένη για τη βοήθεια, τις γνώσεις και την καθοδήγηση. Πολλές ευχαριστίες στο Μουσείο Μεντή – Μπενάκη για τη εξαιρετικά πολύτιμη συμβολή τους. Και επειδή κατά βάθος τα πάντα είναι ζήτημα φωτός -λέει- ένα τεράστιο πολύ ξεχωριστό ευχαριστώ στον κύριο Αντώνη Θεοχάρη Κιούκα -πάντα τον ξεχωρίζω στις ευχαριστίες- υπό την σκηνοθετική επιμέλεια του οποίου έγιναν όλα. Από την τελευταία στιγμή που ”έντυσε” με φως όσα εμείς δημιουργήσαμε έως πίσω στην αρχή με την έμπνευση, τις ιδέες αλλά και τις πάντα εύστοχες παρατηρήσεις – διορθώσεις του.. Κυρίως όμως για την εμπιστοσύνη.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ ΙΙ
Όλοι αυτοί οι Έλληνες, οι σπουδαίοι – με τη ζωή των οποίων έζησα για πάνω από ένα χρόνο -μέχρι να καταλήξω σε κάποιες αποφάσεις σχετικά με το ποια ρούχα από τον καθένα και γιατί θα πειράξουμε- είχαν στις βιογραφίες τους, παρατήρησα -ασχέτως από την πορεία τους – φράσεις που δείχνουν στ’ αλήθεια ποιο το νόημα όλων και ποια η κινητήριος δύναμη, ποιο το συμπέρασμα και που πρέπει ο άνθρωπος τελικά να εστιάζει – ασχέτως του πόσο μακριά φτάνει. Τις παραθέτω παρακάτω με την 100 % σύμφωνη γνώμη μου.
– ”Των άλλων, που ήταν πλούσιοι, οι γυναίκες πήγαιναν στο Παρίσι για να ντυθούν. Η Βάσω δεν ήθελα να υστερεί. Κάποια μέρα κάθισα και σχεδίασα για χάρη της ένα μοντέλο, έτσι χωρίς να με διδάξει κανείς σχέδιο, χωρίς να ξέρω να πιάσω στα χέρια μου ούτε βελόνα.”
– ”Η ομορφιά της Βάσως μου ενέπνευσε την αγάπη για την αρμονία, το σχέδιο, τη μόδα. ”
– ”Όλα αυτά όπως σας ανέφερα, δεν κάθομαι να τα σκέπτομαι. Τι έχασα, τι κέρδισα. Μου φθάνει η αγάπη του παιδιού μου, της Έλλης.”
Αποσπάσματα από τη συνέντευξη του Γιάννη Ευαγγελίδη στη Σοφία Μαλτέζου για το περιοδικό ”Πάνθεον”, 22.5.1984
-”Σε ηλικία 9 ετών σχεδίασα ένα φόρεμα για τη μητέρα μου, η οποία το έραψε και πήγε στις ιπποδρομίες φορώντας το. Έλαβε τα συγχαρητήρια όλων, διότι όλοι πίστεψαν ότι το έφερε από το Παρίσι. Αυτό ήταν η αρχή!”
Απόσμασμα από τη συνέντευξη του Jean Desses στη Γιολάντα Ανδρουλιδάκη για την εφημερίδα ”Εθνος”, 1.9.1955
– ”Ένας αφοσιωμένος πατέρας και σύζυγος, ο Σταυρόπουλος μετακόμισε στη μέση του κόσμου για την αγάπη της συζύγου του και είχε στενή σχέση με τον γιο του, τον Πέτρο. Οι φίλοι του Σταυρόπουλου τον περιγράφουν ως ένα ζωντανό, ενεργητικό άτομο που πραγματικά απολάμβανε το επάγγελμα που επέλεξε και βαθιά εμπλούτισε τη ζωή τους.”
Απόσπασμα από την διπλωματική εργασία της Kasey Bland με τίτλο ”Η ζωή και η καριέρα του σχεδιαστή Γιώργου Σταυρόπουλου”. University of Akron, 2008

ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η δημιουργική διαδικασία -επίπονη πολλές φορές- οφείλει να έχει, όπως όλες οι ανθρώπινες πράξεις, ως οδηγό την έμπνευση αλλά ως κίνητρο την αγάπη. Και μόνο τότε γεννιούνται έργα σημαντικά, αριστουργηματικά. Σας παρουσιάσαμε λοιπόν 14 -αριστουργηματικά δεν ξέρω αλλά σίγουρα συναισθηματικά – έργα που το κάθε ένα από αυτά διηγείται μια ιστορία, την δική του. Διηγείται το ταξίδι του στον χρόνο από την πρώτη στιγμή που σχεδιάστηκε έως σήμερα και ταυτόχρονα εγγυάται την πορεία του στο μέλλον. Διηγείται όλες του τις μεταπτώσεις μέχρι τη σημερινή του μορφή και προτρέπει κάθε καλλιτέχνη να το διαμορφώσει και να το παραδώσει στους επόμενους. Και είναι σημαντικά έργα ακριβώς για τον παραπάνω λόγο. Γιατί δεν κλείνουν πόρτες δημιουργικές, αντίθετα ανοίγουν μονοπάτια, δρόμους, λεωφόρους και βρίσκονται σε αυτή την αίθουσα για να πιστοποιήσουν αυτό και εξαιτίας αυτού. Από τους πρώτους εμπνευστές τους, τους Έλληνες εκείνους, το μεγάλο αυτό γένος, μέχρι και σήμερα και ως τους επόμενους που θα τα παραλάβουν με το πέρασμα του χρόνου, είναι εδώ για να αποδείξουν ότι ο χρόνος δεν περνάει. Περνάνε οι άνθρωποι και το μόνο που μένει είναι η αγάπη. Και τα έργα των ανθρώπων. Που αν οδηγούνται από την αγάπη είναι ωφέλιμα προς το συνολικό καλό. Αν όχι, όχι.
Αλλά κι αυτό ακόμα εξανεμίζεται καθώς μεταμορφώνεται σε κάτι άλλο.
Και αυτό είναι το έργο του χρόνου.

Μαρία Διαμάντη

Αθήνα 2019