Τζαζ, Φιτζέραλντ και γυναικεία ψήφος: Mια φιλοσοφία ζωής

«Η εποχή που τα πάρτι ήταν μεγαλύτερα, ο ρυθμός ζωής ταχύτερος, τα κτίρια ψηλότερα και η ηθική χαλαρότερη. Η εποχή των θαυμάτων, της τέχνης, της υπερβολής, της σάτιρας.» έγραψε ο Φιτζέραλντ για τη θρυλική Τζαζ εποχή, που ακόμα και το όνομα της οποίας ο ίδιος καθιέρωσε μέσω του συγγραφικού του έργου.

Θα έλεγε κανείς ότι οι Φιτζέραλντ ήταν η προσωποποίηση των 1920s.

Από ταπεινό και πενιχρό παρελθόν σε απότομη επιτυχία, φήμη, κραιπάλες, ξέφρενο χορό, Παρίσι και διαφορετικές πολιτείες της Αμερικής, με ένα εξίσου απότομο και θλιβερό τέλος. Μπορεί αυτή η έκρηξη αισιοδοξίας, τεχνολογικών επιτευγμάτων και ελευθερίας που χαρακτήριζε τα 20s να έληξε άδοξα με το οικονομικό Κραχ του 1929, αλλά αποτελεί αναμφισβήτητα την πρώτη πραγματικά μοντέρνα εποχή που έχει ισχυρό αντίκτυπο ακόμα και σήμερα.

(Ο μεγάλος Γκάτσμπυ, ένα από τα πιο γνωστά βιβλία του Φιτζέραλντ, στο οποίο περιγράφει την όλη εποχή μέσω μιας συγκινητικής ιστορίας για τη φύση των ανθρώπων και τη ματαιότητα του Ρομαντισμού)

Τι ήταν όμως αυτό που έκανε αυτήν την εποχή περιλάλητη;

Είναι σημαντικό να υπολογίσουμε τον παράγοντα του τι προηγήθηκε αυτής της δεκαετίας.  Πόλεμος. Πανδημία γρίπης με 50 εκατομμύρια νεκρούς. Οι νέα γενιά αντιμετώπισε την φρίκη στην οποία μεγάλωσε με τον μόνο τρόπο που γνώριζε: χορεύοντας!

Φοξ τροτ. Τσάρλεστον. Φλασκιά κρυμμένα σε καλτσοδέτες και σακάκια την εποχή της Ποτοαπαγόρευσης. Αφρώδη σαμπάνια και ξέφρενες νότες σε παράνομα κλαμπ. Αυτές είναι μερικές λέξεις που έχουμε συνδέσει με την περίφημη εποχή της ακρότητας και του θράσους απέναντι στις προηγούμενες γενιές.

Βέβαια, η μουσική που είναι σήμα κατατεθέν των 20s είναι η τζαζ, το σύμβολο της επανάστασης απέναντι στο κατεστημένο. Η  δημοτικότητά της οφείλεται στα κύματα μουσικών που μετακόμισαν από τη Νέα Ορλεάνη σε πόλεις όπως το Σικάγο και η Νέα Υόρκη, καθώς και στην ολοένα αυξανόμενη χρήση του ραδιοφώνου που επέτρεψε σε ανθρώπους από διαφορετικά υπόβαθρα να εξοικειωθούν με αυτή τη νέα και τόσο διαφορετική από ο, τι είχαν συνηθίσει μουσική.

image credit wikimedia commons

Εντωμεταξύ ο βουβός κινηματογράφος έδυε καθώς η εξέλιξη έφερε τον ήχο, καθώς και το χρώμα στον κινηματογράφο, ο Γουόλτ Ντίσνεϋ δημιούργησε τον περίφημο Μίκυ, ο ηλεκτρισμός άρχισε να μπαίνει σε περισσότερα νοικοκυριά, οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου και μέσω του Πρώτου Παγκόσμιου είχαν εισαχθεί στο χώρο εργασίας. Ταυτόχρονα, ο εξπρεσιονισμός και το σουρεάλ έδιναν μια γροθιά στη μέχρι τότε οριοθετημένη τέχνη,  τα αυτοκίνητα έγιναν κτήμα και της μεσαίας τάξης και μπήκε στη μόδα το επεξεργασμένο και φτηνό μετάξι και οι ψεύτικες πέρλες.

Φυσικά αυτή η ρομαντική αδημονία ήταν το προνόμιο των λευκών Αμερικανών. Η μουσική που αποτελούσε δημιούργημα της Αφροαμερικάνικης κοινότητας ήταν η μουσική που δέσποζε στα κλαμπ στα οποία απαγορεύονταν τα μέλη της. Παράλληλα, η Κου Κλουξ Κλαν θέριζε τους Αφροαμερικανούς, τους Καθολικούς , τους μετανάστες και τις γυναίκες χαλαρής ηθικής.

Παρόλα αυτά, το ’20 είναι συνυφασμένο με την καθαίρεση παλιομοδίτικων ορίων, προτύπων και αξιών, μια σχεδόν ουτοπική αντιμετώπιση της ζωής. Μια πίστη στο ότι και τα πιο απίθανα πράγματα μπορούν να πραγματοποιηθούν. Μια στάση ζωής που ίσως να μας κάνει εν τέλει πιο ευτυχισμένους, αφού μπορούμε να γελάσουμε αντί να φωνάξουμε, να χορέψουμε αντί να κλάψουμε και να βάλουμε μια δόση θετικής τρέλας σε ένα κόσμο που περιβάλλεται από μίσος, από όλους και προς όλους.

Ίσως να μην την εφαρμόσουμε στον ακραίο βαθμό των ιστορικών 1920s, αλλά στον βαθμό της ενσωμάτωσης αυτής της φιλοσοφίας ζωής στην χρησιμοθηρία και οπορτουνιστική φιλοσοφία που χαρακτηρίζει την εποχή μας, αναβαθμίζοντας τη και κάνοντας τη ανοιχτή προς τον κάθε άνθρωπο, ανεξαρτήτως υπόβαθρου και καταγωγής, για να την υιοθετήσει.

Μια προφητεία για τα νέα 20s μετά την πανδημία;