Ελληνικό #metoo

Η αλήθεια είναι ότι όταν μια μέρα μπήκε το «μεγάλο» αφεντικό στο γραφείο και με φόρα και στόμφο μας ανακοίνωσε «ΜΟΥ ΑΝΗΚΕΤΕ» δεν ένιωσα καλά. Τη φορά που ένας εξωτερικός συνεργάτης, μεγάλο κεφάλι στον επαγγελματικό χώρο στον οποίο ανήκε, γύρισε και είπε σε μένα και στην συνεργάτιδά μου: «τι έχετε έρθει εδώ κοριτσάκια να μου πείτε;  Ότι δεν ξέρω τη δουλειά μου;» ένιωσα την οργή να ξεχειλίζει καθώς είχαμε πάει σε ένα ραντεβού για διάλογο εις γνώσην του. Σε ένα τρίτο περιστατικό με μια καταξιωμένη γυναίκα από το χώρο του HumanResources, όταν μου είπε ότι είμαι «υπερευαίσθητη» επειδή έμεινα με το στόμα ανοιχτό καθώς μου περιέγραφε ότι το αφεντικό της σε προηγούμενο γραφείο της πετούσε το συρραπτικό στο κεφάλι κατ’ εξακολούθηση, πάγωσα.

Εντάξει, τα παραπάνω περιστατικά είναι κουβέντες ανάμεσα σε καθημερινούς ανθρώπους, δυσάρεστες μεν πραγματικές δε. Έτσι όμως ξεκινούν πολλές δυσάρεστες καταστάσεις που στη συνέχεια κλιμακώνονται σε κάτι βαρύ, σκοτεινό και άσχημο. Εγώ και στις τρεις περιπτώσεις έφυγα, αθόρυβα και σχετικά σύντομα, δεν συντήρησα καμία επαφή με κανένα από τα πρόσωπα. Δεν υπήρχε ο κίνδυνος να μείνω στο δρόμο όμως διέτρεχα τον κίνδυνο να μην μπορώ να συνεχίσω να κάνω τη δουλειά που αγαπούσα γιατί το επαγγελματικό στίγμα ελλόχευε. Όμως, έτσι ήθελα, αυτό άντεχα, αυτό μπορούσα.

Εδώ και έναν μήνα, το ελληνικό #metoo έχει έρθει να στρογγυλοκαθίσει στην καθημερινότητά μας με έναν άχαρο και άβολο τρόπο. Ενδεχομένως, ο τίτλος #metoo να του δίνει τη διάσταση του περαστικού ή του προσωρινού επειδή προέκυψε το 2017 από την άλλη άκρη του κόσμου, από ένα πληκτρολόγιο, όπως  και το δικό μου καλή ώρα που το αναπαράγω. Οι καταγγελίες πολλές, τα στόματα που άνοιξαν μεγάλα και οι θύτες και τα θύματα παντού γύρω μας μάς κατακλύζουν και μας πιέζουν να σταματήσουμε να εθελοτυφλούμε, να σταματήσουμε να ντρεπόμαστε και να σταματήσουμε να ανεχόμαστε.

Που θα βρεις παρηγοριά; Πώς θα αποβάλεις το βάρος του να είσαι θεατής σε μια τόσο νοσηρή κατάσταση;

Ίσως στη σκέψη ότι η βία, σε κάθε επίπεδο, δεν είναι ελληνικό «χάρισμα» αλλά παγκόσμιο και πανανθρώπινο!

Σωστά, η βία υπάρχει όπου υπάρχει ο άνθρωπος και αν δεν την ξεσκεπάσουμε δεν θα την αντιμετωπίσουμε ποτέ ως αυτό που είναι, ένα κακό. Δυστυχώς, δεν μπορεί να εξαλειφθεί ποτέ. Όμως μπορεί να είναι η αφορμή  για τη δημιουργία πλαισίων πρόληψης αλλά και πλαισίων καταπολέμησης εφόσον υπάρχουν περιπτώσεις που η ατομική ευθύνη δεν επαρκεί.

Ίσως είναι η παρήγορη σκέψη πως ό,τι συμβαίνει εδώ και έναν μήνα και πλέον μπορεί να οδηγήσει σε μια κάθαρση. Με τη σειρά της η κάθαρση θα φέρει κάτι πολύ πιο σημαντικό, την ισοτιμία ανάμεσα στα δύο φύλα, την ισοτιμία ανάμεσα σε ομόφυλους και ομοφυλόφιλους και-σε μια πιο αισιόδοξη ανάγνωση-τα ξεκάθαρα όρια της συναίνεσης ανάμεσα στους ανθρώπους.

Ακόμα και η αποδόμηση κάποιων προσωπικοτήτων, που χαίρουν εκτίμησης και συμπάθειας από την κοινή γνώμη, μπορεί να είναι ένα μάθημα όχι για να τσεκάρουμε το παρελθόν του καθενός με εμμονή και καχυποψία, αλλά για να γίνουν ορατές οι διαχωριστικές γραμμές του τι κάνει έναν άνθρωπο ταλαντούχο, τι τον κάνει βίαιο, τι τον κάνει καταξιωμένο κ.ο.κ.

Αισίως, η πιο παρήγορη σκέψη τελικά να είναι η εξέλιξη. Εάν ανατρέξουμε πίσω στη μνήμη μας ή στις ιστορίες των γονιών μας θα συνειδητοποιήσουμε ότι η λεκτική και η σωματική βία ήταν όχι μόνο αποδεκτή στο οικογενειακό πλαίσιο αλλά και σε κοινωνικές δομές όπως τα σχολεία. Η σχέση πατέρα-γιου, για παράδειγμα, ή δασκάλου –μαθητή  σπάνια ξέφευγε από τον καθιερωμένο «χάρακα» ή το «ζωνάρι». Σήμερα τα αποδεκτά όρια είναι εντελώς διαφορετικά γιατί έχουμε εξελιχθεί και αυτό είναι και το αναπόφευκτο αλλά έχει γίνει και μετά από αγώνες σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Κάθε αλλαγή χρειάζεται δουλειά και κάθε εξέλιξη έχει και τους αποδιοπομπαίους τράγους της.

Ας κρατήσουμε ανοιχτά μυαλά και ανοιχτά αυτιά σε αυτό το κύμα αλλαγής και ας μην βιαστούμε να κατακρίνουμε, να σφραγίσουμε στόματα και να υποτιμήσουμε το βίωμα του διπλανού μας. Ναι, μέσα στον συρφετό, τον κανιβαλισμό και τη συνεχόμενη αναπαραγωγή τέτοιων ειδήσεων θα υπάρξουν και υπερβολές εν είδη κουτσομπολιού με μια εσάνς ελαφρότητας. Ας είμαστε όμως πιο ευαισθητοποιημένοι, μόνο έτσι θα έρθει η εξέλιξη σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.