Δύο τρόποι σκέψης που μπορεί να οδηγήσουν στην κατάθλιψη

Υπάρχει μία συγκεκριμένη αιτία πίσω από την κατάθλιψη;

Παίζει ρόλο το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει και ζει κανείς, ο τρόπος σκέψης του ίδιου του ατόμου ή η βιοχημεία του εγκεφάλου του;

Συνήθως πρόκειται για έναν συνδυασμό όλων των παραπάνω.

Ωστόσο, ψυχολόγοι διάφορων θεωρητικών προσεγγίσεων έχουν εντοπίσει ότι πολλές φορές πίσω από τη Μείζονα Καταθλιπτική Διαταραχή κρύβονται δύο συγκεκριμένοι τρόποι σκέψης, οι οποίοι υποδεικνύουν και την ύπαρξη δύο υποκατηγοριών της: την ανακλητική και την ενδοβλητική κατάθλιψη.

Ανακλητική Κατάθλιψη

Άνθρωποι με αυτόν τον τύπο κατάθλιψης συνήθως διακατέχονται από έναν χρόνιο φόβο εγκατάλειψης, αισθήματα μοναξιάς και μια επίκτητη αίσθηση αδυναμίας. Αυτά τα δυσλειτουργικά πρότυπα σκέψης ενυπάρχουν στο άτομο πριν ακόμα εκδηλωθεί η κατάθλιψη και συνήθως εκφράζονται με την προσκόλληση και εξάρτηση του ατόμου  σε κάποιο σημαντικό πρόσωπο της ζωής του. Όταν για κάποιο λόγο αυτό το πρόσωπο παύει να μπορεί να του παρέχει την ασφάλεια και σιγουριά που επιζητά, το άτομο οδηγείται στην εκδήλωση καταθλιπτικού επεισοδίου.

Άτομα με ανακλητική κατάθλιψη έχουν βαθιά ανάγκη για αγάπη, προσοχή και φροντίδα, κάτι που έως έναν βαθμό όλοι έχουμε και χαρακτηρίζει την ανθρώπινη εμπειρία. Στα άτομα όμως που αναπτύσσουν ανακλητική κατάθλιψη αυτή η ανάγκη για αγάπη συνοδεύεται από έναν υπερβολικό φόβο εγκατάλειψης και μια βαθιά ριζωμένη πεποίθηση ότι δεν μπορούν να τα καταφέρουν μόνα τους. Ως αποτέλεσμα, αποφεύγουν τις συγκρούσεις και την έκφραση των αυθεντικών συναισθημάτων τους ώστε να μειώσουν την πιθανότητα να έρθουν σε ρήξη, κι έτσι να βιώσουν την απώλειά των ανθρώπων πάνω στους οποίους στηρίζονται.

Ενδοβλητική Κατάθλιψη

Σε αυτόν τον τύπο κατάθλιψης κυριαρχεί ένα διάχυτο μοτίβο έντονης αυτοκριτικής, αισθημάτων κατωτερότητας και φόβου της αποτυχίας. Το άτομο θέτει εξαιρετικά υψηλά στάνταρντ για τον εαυτό του, τα οποία ο καθένας θα δυσκολευόταν να φτάσει, και ως αποτέλεσμα βρίσκεται σε μια διαρκή κατάσταση αγωνίας για το αν θα καταφέρει να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του – οι οποίες συχνά είναι μη ρεαλιστικές ή βιώσιμες.

Αυτό που οδηγεί τα άτομα σε τέτοιες συμπεριφορές και σκέψεις είναι ο φόβος της κριτικής και της μη αποδοχής των άλλων. Πιστεύουν – ή έχουν μάθει να πιστεύουν – ότι χρειάζεται να αποδείξουν την αξία τους για να λάβουν αγάπη και αποδοχή. Ως εκ τούτου, διακατέχονται από τάσεις τελειομανίας και ανταγωνισμού και προσπαθούν να κερδίσουν την αποδοχή μέσα από τα επιτεύγματά τους. Όταν πετυχαίνουν τους στόχους τους, η ικανοποίηση που βιώνουν είναι μικρή και παροδική. Όταν έρχονται αντιμέτωπα με γεγονότα που εκλαμβάνουν ως αποτυχίες συχνά οδηγούνται σε καταθλιπτικά επεισόδια.

Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι η ανάγκη για αποδοχή, αγάπη και προσωπική επίτευξη είναι καθολική και έχει βοηθήσει στην επιβίωσή μας ως ανθρώπινο είδος. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν η αξία μας – και η αξία της ζωής γενικότερα – καθορίζεται αποκλειστικά από το αν ένα συγκεκριμένο άτομο θα παραμείνει κοντά μας ή αν θα επιτύχουμε έναν στόχο που έχουμε θέσει.