Αυτό-σαμποτάζ: Το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ευτυχία και την επιτυχία
Είναι αλήθεια ότι μπορούμε να σαμποτάρουμε την δική μας ευτυχία ή επιτυχία ή και τα δύο;
Η αυτο-σαμποταριστική συμπεριφορά αναφέρεται σε σκόπιμες ενέργειες (ή αδράνεια) που υπονομεύουν την πρόοδο των ανθρώπων και τους εμποδίζουν να επιτύχουν τους στόχους τους. Το αυτο-σαμποτάζ συμβαίνει όταν οι άνθρωποι εμποδίζουν τη δική τους επιτυχία.
Πριν κάποια χρόνια, έχοντας περάσει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ακινησίας λόγω ενός προβλήματος υγείας που αντιμετώπισα, οι φίλοι μου με παρότρυναν να αρχίσω να αθλούμαι, υποστηρίζοντας ότι αυτό θα με βοηθούσε τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Και ενώ η πρόταση αυτή στην πραγματικότητα ήταν πολύ καλή και βαθιά μέσα μου ήξερα ότι όντως η άσκηση θα μου έκανε καλό, έβρισκα ένα σωρό δικαιολογίες για να την αποφύγω, όπως ότι δεν προλάβαινα, ότι είχα άλλες προτεραιότητες ή ότι δεν ένιωθα έτοιμη ακόμη. Ουσιαστικά, δημιουργούσα εγω η ίδια εμπόδια στον εαυτό μου προκειμένου να μην χρειαστεί να ξεβολευτώ από την θέση στην οποία βρισκόμουν, ενώ η θέση αυτή δεν μου άρεσε καν.
Στην ψυχολογία η δημιουργία εμποδίων ονομάζεται αυτο-χειραγώγηση. Είναι μια στρατηγική που συχνά χρησιμοποιούμε υποσυνείδητα κάθε φορά που γνωρίζουμε ότι η απόδοση μας πρόκειται να αξιολογηθεί με κάποιο τρόπο.
Αυτό που κάνουμε είναι ότι δημιουργούμε εμπόδια για να δικαιολογήσουμε την κακή μας απόδοση ή την έλλειψη προσπάθειας. Ας πούμε, για παράδειγμα, ότι έχεις να δώσεις μάθημα αύριο και το προηγούμενο βράδυ δέχεσαι ένα τηλεφώνημα από έναν φίλο, που σου λέει «πάμε για ένα ποτό;» και αποφασίζεις τελικά να βγεις. Έτσι, τώρα αυτό που συμβαίνει είναι ότι αν αποτύχεις στις εξετάσεις, σου είναι πιο εύκολο να το ρίξεις στο γεγονός ότι δεν πρόλαβες να διαβάσεις επειδή σε πήρε ο φίλος σου τηλέφωνο και σε ξεσήκωσε, αντί να αποδώσεις ευθύνες στις έμφυτες ικανότητες ή δεξιότητες σου ως άτομο. Η αυτοχειραγώγηση, λοιπόν, είναι ένα είδος αυτοσαμποτάζ και το αυτοσαμποτάζ στο σύνολο του είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο, που μας κρατάει πίσω όταν πρόκειται για την επίτευξη της ευτυχίας και της επιτυχίας.
Νομίζω ότι ο λόγος για τον οποίο πολλοί από εμάς αισθανόμαστε ότι δεν μπορούμε ή δεν πετυχαίνουμε τους στόχους μας είναι επειδή εμποδίζουμε ή επιτρέπουμε να εμποδίσουν άλλοι τον δρόμο μας.
Το αυτοσαμποτάζ μπορεί να πάρει πολλές διαφορετικές μορφές, όπως το να σκεφτόμαστε υπερβολικά τα μικρά πράγματα, να αμφιβάλλουμε πολύ για τον εαυτό μας, να φοβόμαστε τις απόψεις των άλλων, να είμαστε πάντα επικριτικοί με τη δουλειά μας, να χρονοτριβούμε (αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα) ή να επιδιδόμαστε σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές – όπως η υπερκατανάλωση τροφής, η σπατάλη χρημάτων ή η χρήση ουσιών.
Ας το αναλύσουμε λίγο αυτό:
Γιατί μπαίνουμε εμπόδιο στην ευτυχία και την επιτυχία μας;
Προσωπικά πιστεύω ότι το αυτοσαμποτάζ λειτουργεί ως αμυντικός μηχανισμός. Για να το κάνω πιο σαφές: έχουμε αυτό το συνειδητό μέρος του μυαλού μας που θέλει πάντα να προχωράμε μπροστά, να αναπτυσσόμαστε, να μαθαίνουμε, να αλλάζουμε, να πετυχαίνουμε, αλλά την ίδια στιγμή υπάρχει και το υποσυνείδητο, αυτό το ασυνείδητο μέρος του μυαλού μας που θέλει να νιώθουμε ασφαλείς, άνετα και κάνει τα πάντα για να αποφύγει την αποτυχία ή την απόρριψη· είναι πραγματικά πρωτόγονο και έχει προστατευτική φύση – το συνειδητό μέρος θέλει να ευδοκιμήσουμε, το ασυνείδητο μέρος θέλει να επιβιώσουμε.
Το συνειδητό μυαλό είναι αυτό που ίσως θέλει να κάνουμε καλύτερες διατροφικές επιλογές, αλλά το ασυνείδητο μυαλό σκέφτεται «δεν πρόκειται ποτέ να αλλάξεις, οπότε γιατί να προσπαθήσεις;»
Το συνειδητό μυαλό είναι αυτό που σκέφτεται «ωραία, ας μετατρέψω το χόμπι μου σε επιχείρηση», αλλά το ασυνείδητο μυαλό σκέφτεται «τι θα πουν οι άλλοι; Αυτό δεν πρόκειται ποτέ να πετύχει! Καλύτερα να μείνεις σε αυτό που ξέρεις.»
Το συνειδητό μυαλό επιθυμεί την ιδέα μιας αφοσιωμένης ερωτικής σχέσης με το ασυνείδητο μυαλό να σκέφτεται «δεν αξίζω την αγάπη, δεν είμαι ικανός να αγαπήσω και να αγαπηθώ».
Και έτσι, αν αφεθούμε στο ασυνείδητο μυαλό επειδή εκεί νιώθουμε ασφαλείς και άνετοι, τότε αυτό θα μας εμποδίσει να αναπτυχθούμε και να επιτύχουμε τους μακροπρόθεσμους στόχους μας.
Τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό;
Επειδή συχνά σαμποτάρουμε τον εαυτό μας ασυνείδητα, νομίζω ότι το πρώτο βήμα για να το ξεπεράσουμε είναι να συνειδητοποιήσουμε πότε το κάνουμε. Ο ψυχίατρος Καρλ Γιουνγκ είπε κάποτε: “Μέχρι να κάνετε το ασυνείδητο συνειδητό, αυτό θα κατευθύνει τη ζωή σας και θα το αποκαλείτε μοίρα.”
Αλλά πώς ξέρουμε αν το συνειδητό ή το ασυνείδητο είναι στη θέση του οδηγού;
Αυτό που μπορεί πραγματικά να βοηθήσει είναι να δώσεις προσοχή στα συναισθήματα όπως το συνειδητό μυαλό, το φιλόδοξο μυαλό, αυτό που πάντα θέλει να πετύχουμε τους στόχους μας. Αυτό συνήθως προκαλεί συναισθήματα περιέργειας, δημιουργικότητας, ενθουσιασμού και χαράς, ενώ το ασυνείδητο μυαλό, ο Σαμποτέρ θα λέγαμε, είναι αυτό που συνήθως προκαλεί συναισθήματα όπως άγχος, απογοήτευση, λύπη, ντροπή, μομφή και θυμό.
Έτσι, αν παρατηρούμε αυτά τα συναισθήματα και αν είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε σε ποιες καταστάσεις σαμποτάρουμε τον εαυτό μας καθώς και που υπάρχει μια κεντρική πεποίθηση ή ένας φόβος που μας κρατάει πίσω, τότε αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να αρχίσουμε να το αμφισβητούμε, ίσως να ξαναγράψουμε την «αφήγηση».
Αν γυρίσουμε στο παράδειγμα της αποφυγής της άσκησης, αν θέλω να ειμαι απόλυτα ειλικρινής με τον εαυτό μου, νομίζω ότι ο σαμποτέρ μου φοβόταν ένα είδος αποτυχίας, όπως ότι δεν ήθελα να νομίζουν οι άλλοι ότι είμαι αγύμναστη και πλαδαρή, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι δεν μου άρεσε να αισθάνομαι άβολα στο ίδιο μου το σώμα, δεν μου άρεσε αυτό το συναίσθημα, ειδικά έχοντας περάσει πολύς καιρός από την τελευταία φορά που γυμνάστηκα. Όταν, όμως, το αναγνώρισα αυτό, άρχισα να προσπαθώ να το αμφισβητήσω, μεχρι που αντικατέστησα τις σκέψεις αυτές με μια πιο δυναμική πεποίθηση. Αποφάσισα ότι θα επικεντρωθώ στην πρόοδο και όχι στην τελειότητα.
Συμπέρασμα: Φροντίζω την υγεία μου και το σώμα μου είναι ικανό να αλλάξει!
Τα δύο πράγματα, λοιπόν, που μπορούν πραγματικά να βοηθήσουν είναι αρχικά να εντοπίσουμε πότε σαμποτάρουμε τον εαυτό μας και στη συνέχεια να το αμφισβητήσουμε, αλλάζοντας το πρόσημο από αρνητικό σε θετικό.
Όπως μου είπε κάποτε ένας καλός μου φίλος: “Μην το πολυσκέφτεσαι, κάντο· μεταξυ της δράσης και της αδράνειας να προτιμάς πάντα την πρώτη, και λάθος να είναι σίγουρα έχει περισσότερο ενδιαφέρον”. Ως άτομο που τα σκέφτεται όλα υπερβολικά πολύ, μπορώ να σου πώ με σιγουριά ότι όταν σκεφτόμαστε υπερβολικά τους στόχους μας, απλώς δημιουργούμε περισσότερη αυτοαμφισβήτηση, αλλά αντίθετα, αν πραγματικά αναλάβουμε δράση, κάνουμε κάτι, αρχίσουμε να προχωράμε μπροστά και να χτίζουμε δυναμική, αυτό μπορει να είναι ευεργετικό τόσο για την ψυχολογία μας όσο και για την ζωη μας γενικότερα. Έτσι, όταν έχεις μια ιδέα ή έναν στόχο, αν νιώθεις ότι υπάρχει σπίθα, μη χάνεις χρόνο αμφισβητώντας τον εαυτό σου, απλά προχωρήστε σε αυτό, επέλεξε την δράση αντί για την αδράνεια!
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Τέλος, αν νιώθεις άνετα μπορεις να αφιερώσεις μια στιγμή για να εντοπίσεις έναν τρόπο με τον οποίο ξέρεις ότι έχεις σαμποτάρει τον εαυτό σου, να θυμηθείς ποια είναι η πεποίθηση φόβου που νομίζεις ότι σε κρατάει πίσω. Μόλις την βρεις επαναπροσδιόρισε το πρόσημο που της έδωσες!
Ξέρω ότι είναι πολύ δύσκολο να συζητάμε για τους φόβους μας, αλλά ειμαι σίγουρη ότι αν μιλήσεις για αυτούς στους δικούς σου ανθρώπους, αν τους επικοινωνήσεις μαζί τους τότε θα δεις ότι α) πολλοί άλλοι άνθρωποι αισθάνονται παρόμοια και β) θα μπορούσες να εμπνεύσεις πολλούς ανθρώπους, γιατί είναι πολύ ανακουφιστικό όταν παρατηρούμε ότι δεν είμαστε μόνοι μας σε αυτά τα πράγματα.
Προσωπικά πιστεύω ότι είμαστε όλοι ικανοί να πετύχουμε πολλά περισσότερα από όσα νομίζουμε, αρκεί να μην στεκόμαστε εμπόδιο στο δρόμο μας!
Κάτι παραπάνω για να δεις. Συνέντευξη σε μια ψυχολόγο και μία υπνοθεραπεύτρια σχετικά με το αυτο-σαμποτάζ.
SHARE
RECENT
