Άγιε μου Φανούριε…Φανέρωσε | Η μεγάλη γιορτή της Ορθοδοξίας σήμερα!

Κάθε χρόνο στις 27 Αυγούστου οι Εκκλησίες γεμίζουν από φανουρόπιτες φτιαγμένες από τις νοικοκυρές.

Πρόκειται για μια μίξη, λαϊκής παράδοσης, πίστης και τοπικών εθίμων, που ξεκίνησε στη Ρόδο και επεκτάθηκε σε ολόκληρη τη χώρα. Ο Άγιος Φανούριος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί χωρίς αμφιβολία ως δώρο Θεού, διότι ήταν και παράμενε άγνωστος για πολλούς αιώνες.

Φανούριος φῶς πᾶσι πιστοῖς παρέχει, Κἂν εἰς σκότος ἔκειτο τῆς γαίας μέγα.

Άγιος Φανούριος
Ο Άγιος Φανούριος είναι από τους πιο αγαπητούς Αγίους σε όλο τον ελληνικό λαό, που κάθε χρόνο τιμά και πανηγυρίζει την μνήμη του στις 27 Αυγούστου.

Ο Άγιος Φανούριος έγινε γνωστός από την τυχαία εύρεση της εικόνας του τον 14ο αιώνα μ.Χ. στη Ρόδο, όταν έσκαβαν παλιά σπίτια στο νότιο μέρος του παλιού τείχους.

Εκεί βρέθηκε αρχαίος ναός με πολλές κατεστραμμένες εικόνες και μεταξύ αυτών και η καλά διατηρημένη εικόνα επί της οποίας ο τότε μητροπολίτης Ρόδου Νείλος ο Β’ ο Διασπωρινός (1355 – 1369 μ.Χ.) διάβασε το όνομα του Αγίου «ὁ ἅγιος Φανῶ».

Εικόνα Αγίου Φανουρίου
Στην εικόνα, ο Άγιος Φανούριος παριστανόταν σαν νεαρός στρατιώτης, κρατώντας στο δεξιό του χέρι σταυρό, πάνω στον όποιο υπήρχε λαμπάδα αναμμένη, γύρω δε από την εικόνα τα 12 μαρτύρια του.

Σε αυτά ο Μάρτυς παρουσιαζόταν:

Να στέκεται ανάμεσα σε στρατιώτες και να δικάζεται από τον ηγεμόνα
Να πλήττεται απ’ αυτούς με πέτρες στο στόμα και την κεφαλή
Να μαστιγώνεται πάλι απ’ αυτούς απλωμένος κατά γης
Να κάθεται γυμνός και να ξέεται το σώμα του με σιδερένια νύχια
Να είναι κλεισμένος στη φυλακή
Να βασανίζεται μπροστά στο βήμα του ηγεμόνα
Να καίεται στα μέλη του σώματος του με αναμμένες λαμπάδες
Να είναι δεμένος σε μάγγανο και να βασανίζεται
Να βρίσκεται ανάμεσα σε θηρία αβλαβής
Να είναι ξαπλωμένος κατά γης και να πιέζεται το σώμα από ένα μεγάλο λίθο
Να είναι μέσα σε ειδωλολατρικό ναό βαστάζοντας στις παλάμες του αναμμένα κάρβουνα και ο διάβολος να δραπετεύει στον αέρα με θρήνους
Να στέκεται μέσα σε ένα καμίνι φωτιάς έχοντας υψωμένα τα χέρια σε σχήμα δεήσεως.

Γιατί ο Άγιος Φανούριος απεικονίζεται κρατώντας ένα κερί

Τον αρχαίο ναό που βρέθηκε η εικόνα, ανοικοδόμησε, ύστερα από πολλές προσπάθειες, ο Νείλος και τον αφιέρωσε στο όνομα του Αγίου Φανουρίου, που όπως φαίνεται συνέταξε και την Ακολουθία του.

Ο Άγιος Φανούριος είναι στη λαϊκή μας παράδοση, μέγας ευρετής απωλεσθέντων αντικειμένων. Αυτή ακριβώς η ιδιότητα δημιoύργησε το ιδιότυπο λατρευτικό υπόβαθρο της προσφοράς του εθιμικού γλυκού άρτου, της φανουρόπιτας, η οποία αφού ευλογηθεί από τον ιερέα, μοιράζεται στους παρευρισκομένους.

Ο Φανούριος φανερώνει!

Γι’ αυτό στις εικόνες παριστάνεται να κρατά στο χέρι αναμμένο κερί και στην πίστη του λαού έχει θέση μάντη.

Θαύματα Αγίου Φανουρίου
Ένα από τα θαύματα τα οποία έχουν καταγραφεί στην ιστορία ήταν τον καιρό που το νησί της Κρήτης δεν είχε χριστιανό αρχιερέα αλλά λατίνο.

Βρισκόταν δηλαδή υπό την κυριαρχία των Λατίνων (1204 – 1669 μ.Χ.) οι οποίοι με πονηριά δεν άφηναν να χειροτονηθεί νέος μητροπολίτης ούτε Ιερέας όταν απεβίωναν οι παλαιότεροι.

Η κίνηση αυτή είχε πονηρό σκοπό, δηλαδή να μπορέσουν με τον καιρό να γυρίσουν τους ορθόδοξους στο παπικό δόγμα. Όσοι χριστιανοί ήθελαν εκείνο τον καιρό να ιερωθούν πήγαιναν στο νησί των Κυθήρων για να χειροτονηθούν.

Κάποια στιγμή ταξίδεψαν από την Κρήτη τρεις διάκονοι και πήγαν στον αρχιερέα των Κυθήρων και αφού τους χειροτόνησε, κατά την διάρκεια της επιστροφής τους αιχμαλώτισαν οι αγαρηνοί στο πέλαγος και τους έφεραν στο νησί της Ρόδου όπου τους πούλησαν πάλι σε αγαρηνούς.

Οι δύστυχοι εκείνοι χειροτονηθέντες ιερείς θρηνούσαν για τη συμφορά τους ημέρα και νύχτα. Εκεί άκουσαν από ντόπιους για τα μεγάλα θαύματα του Αγίου Φανουρίου και αμέσως προσευχήθηκαν με θερμά δάκρυα προς τον Άγιο δεόμενοι να τους ελευθερώσει από την αιχμαλωσία.

Πήραν την άδεια από τους αφέντες τους να πάνε να προσκυνήσουν στο ναό του Αγίου και καθώς βρέθηκαν και οι τρεις μπροστά στην εικόνα του, έπεσαν με δάκρυα για να τους ελευθερώσει από τα χέρια των αγαρηνών.

Ο Άγιος είδε τα δάκρυά τους και άκουσε τη δέηση τους και την πρώτη εκείνη νύχτα εμφανίστηκε μπροστά στους αγαρηνούς αφέντες τους και τους πρόσταξε να αφήσουν τους δούλους του Θεού ελεύθερους διαφορετικά θα τους βρει μεγάλη δοκιμασία. Οι Αγαρηνοί νόμιζαν ότι αυτό που είδαν ήταν προϊόν μαγείας και τους έβαλαν αλυσίδες, βασανίζοντας τους περισσότερο.

Ο Άγιος ήρθε ξανά την επόμενη νύχτα και τους ενθάρρυνε λέγοντας τους ότι αύριο θα τους ελευθερώσει.

Έπειτα φανερώθηκε στους αγαρηνούς και ελέγχοντας τους αυστηρώς είπε ότι αν και αύριο δεν τους ελευθερώσετε θα δείτε τη δύναμη του Θεού και μετά έφυγε ο Άγιος.

Όσοι ήταν σε εκείνα τα τρία σπίτια όλοι τυφλώθηκαν και έμειναν παράλυτοι με δριμύτατους πόνους και ξημέρωσαν βασανιζόμενοι μικροί και μεγάλοι.

Ρωτώντας τους συγγενείς τους τι να κάνουν, αποφάσισαν να καλέσουν τους τρεις ιερείς και να τους ρωτήσουν αν είναι δυνατόν να τους γιατρέψουν.

Όταν εμφανίστηκαν οι Ιερείς απάντησαν ότι εμείς θα παρακαλέσουμε τον Θεό και εκείνος θα κάνει το θέλημά του.

Την τρίτη νύχτα παρουσιάστηκε πάλι ο Άγιος Φανούριος στους Αγαρηνούς και τους ανακοίνωσε πως αν δεν έστελναν οι τρεις άρχοντες γραπτώς στο ναό το γράμμα απελευθέρωσης τότε ούτε υγεία θα είχαν ούτε το ποθούμενο φως.

Τότε συμβουλεύτηκαν τους συγγενείς τους και τους φίλους τους και έστειλαν το απελευθερωτικό γράμμα και αφήσαν και τα τρία έμπροσθεν στην εικόνα του Αγίου και ω του θαύματος μόλις γύρισαν οι απεσταλμένοι από τον Ιερό Ναό, βρέθηκαν υγιείς οι παράλυτοι και οι τυφλοί, οι οποίοι βλέποντας το μεγάλο θαύμα έδωσαν τα έξοδα του ταξιδιού στους Ιερείς και τους έστειλαν στην πατρίδα τους.

Οι δε ιερείς ζωγράφισαν την εικόνα του Αγίου Φανουρίου και την πήραν στη Κρήτη δοξολογώντας και ευχαριστώντας τον Άγιο για την ευεργεσία του και τελούσαν έκτοτε πανηγυρικά τη μνήμη του.

Ιστορία Αγίου Φανουρίου
Μέχρι τον 14ο ή 15ο κατ’ άλλους αιώνα, ο Άγιος Φανούριος δεν ήταν γνωστός. Εκείνη την εποχή στη Ρόδο, κατά την διάρκεια εργασιών αναστήλωσης των τειχών της πόλεως, αποκαλύφθηκε πως υπήρχε ένας μισογκρεμισμένος Ναός στον οποίο υπήρχαν πολλές παλαιές εικόνες.

Μια από αυτές, η πιο καλοδιατηρημένη λέει η παράδοση, ήταν ενός Αγίου ο οποίος φορούσε ρωμαϊκά στρατιωτικά ρούχα και κρατούσε ένα κερί κι έναν Σταυρό.

Το όνομα που φαινόταν ήταν «Ο Άγιος Φανώ».

Από την Ρόδο, στόμα με στόμα, η ιστορία του νέου Αγίου διαδόθηκε πρώτα στα γύρω νησιά και μετέπειτα σε ολόκληρη τη χώρα.

Η Αμαρτωλή μητέρα του Αγίου Φανουρίου
Αν και κανείς δεν γνωρίζει λεπτομέρειες για το που, πότε και πως έζησε ο Άγιος, εντούτοις η λαϊκή φαντασία έσπευσε να τις δημιουργήσει.

Σύμφωνα λοιπόν με αυτήν, η μητέρα του Αγίου ήταν άνθρωπος που δεν βοηθούσε τους άλλους. Ήταν αμαρτωλή.

Σε πολλές περιοχές της χώρας μας, αρκετοί είναι αυτοί που φτιάχνουν την πίτα για «να συγχωρεθεί η μάνα του Αγίου». Αυτό το έθιμο όμως είναι ελάχιστα διαδεδομένο.

Άγιε Φανούριε… Φανέρωσε
Ποιος δεν θυμάται την γιαγιά του να λέει:

Άγιε μου Φανούριε… φανέρωσε το
και να τάζει πίτα ή κερί στη χάρη του; Για τους απλούς ανθρώπους ο Άγιος Φανούριος υπήρξε η μορφή που πάντοτε θα βοηθούσε να βρεθούν τα χαμένα. Από γαμπρούς και νύφες μέχρι χαμένα πρόσωπα ή ακόμη και κλειδιά.

Ο καθένας κατά την πίστη και την ανάγκη του ζητάει.

Φανουρόπιτα
Κάθε χρόνο στις 27 Αυγούστου οι εκκλησίες γεμίζουν με αυτές τις γλυκές νηστίσιμες πίτες, στην μνήμη του Αγίου Φανουρίου.

Φανουρόπιτα Συνταγή
Κανείς δεν γνωρίζει επακριβώς πως και γιατί ξεκίνησε αυτό το έθιμο. Η φανουρόπιτα βέβαια έχει «μπολιαστεί» και με διάφορα στοιχεία της ελληνικής λαογραφίας αφού κάποιοι θέλουν να φτιάχνεται αυστηρά με 7 υλικά και άλλοι με 9.

Οι αριθμοί αυτοί έχουν την δική τους σημειολογία η οποία δεν έχει ιδιαίτερη σχέση με την πίστη όσο με την λαϊκή παράδοση.

Υλικά Φανουρόπιτας

1 και 1/3 κούπα ζάχαρη λευκή, κρυσταλλική
1 κούπα σπορέλαιο ή ελαιόλαδο και λίγο επιπλέον για το ταψί
1 και 1/2 κούπα χυμό πορτοκαλιού
1 κουτάλι σούπας κανέλα
Ξύσμα από 2 ακέρωτα πορτοκάλια
500 γραμμάρια αλεύρι που φουσκώνει μόνο του και λίγο επιπλέον για το ταψί
1 κούπα καρύδια τριμμένα
μισό κουταλάκι γλυκού σόδα
1 κούπα σταφίδες
Ζάχαρη άχνη για πασπάλισμα (προαιρετικά)
Βανίλιες (προαιρετικά)
Εκτέλεση Συνταγής Φανουρόπιτας

Προθερμάνετε τον φούρνο στους 180° C. Λαδώστε με ένα πινέλο το ταψί

Σε ένα βαθύ μπολ ρίξτε πρώτα όλα τα στερεά υλικά, το αλεύρι, την ζάχαρη, (αν θέλετε τη φανουρόπιτα λιγότερο γλυκιά μειώστε την ζάχαρη σε μία κούπα), τα καρύδια, τις σταφίδες, την κανέλα, τη σόδα και τις βανίλιες (αν θέλετε η φανουρόπιτα να έχει επί πλέον άρωμα) και ανακατέψτε καλά με τα χέρια σας

Συνεχίστε ρίχνοντας το ξύσμα και τον χυμό πορτοκαλιού, το ελαιόλαδο ή το σπορέλαιο.

Μετά, απλά ανακατέψτε αργά και με φορά από κάτω προς τα επάνω τα υλικά ώσπου να φτιάξετε ένα ωραίο αφράτο μίγμα. Δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσετε μίξερ και με ένα κουτάλι θα την κάνετε μια χαρά την δουλίτσα

Αδειάστε το μίγμα στο ταψί και ψήστε για 45 λεπτά.

Φανουρόπιτα Ευχή
Κύριε Ιησού Χριστέ, ο Ουράνιος Άρτος, ο της βρώσεως της μενούσης εις τον αιώνα πλουσιοπάροχος χορηγός, ο δοτήρ των αγαθών, ο δέ Ηλιού τροφήν αγεώργητον πηγάσας, η ελπίς των απηλπισμένων, η βοήθεια των αβοηθήτων και σωτηρία των ψυχών ημών.

Ευλόγησον τα δώρα ταύτα και τους ταύτα σοι προσκομίσαντας, εις δόξαν σήν και τιμήν του αγίου ενδόξου μεγαλομάρτυρος Φανουρίου.

Παράσχου δέ, αγαθέ, τοις ευπρεπίσασι τους πλακούντας τούτους, πάντα τά εγκόσμια καί υπερκόσμια αγαθά σου.

Εύφρανον αυτούς εν χαρά μετά του προσώπου σου, δείξον αυτοίς οδούς προς σωτηρίαν.

Τα αιτήματα τών καρδιών αυτών καί πάσαν τήν βουλήν αυτών ταχέως πλήρωσον, οδηγών αυτούς προς εργασίαν τών εντολών σου, ίνα διά παντός εν ευφροσύνη καί αγαλλιάσει υμνώσι καί δοξάσωσι το πάντιμον καί μεγαλοπρεπές όνομά σου, πρεσβείαις της υπερευλογημένης Θεοτόκου, του αγίου ένδοξου νεομάρτυρος Φανουρίου, του Θαυματουργού, καί πάντων σου τών αγίων.

Αμήν.

Απολυτίκιο Αγίου Φανουρίου
Ήχος δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε.
Οὐράνιον ἐφύμνιον, ἐν γῇ τελεῖται λαμπρῶς, ἐπίγειον πανήγυριν νῦν ἑορτάζει φαιδρῶς, ἀγγέλων πολίτευμα· ἄνωθεν ὑμνῳδίαις εὐφημοῦσι τοὺς ἄθλους, κάτωθεν Ἐκκλησίᾳ τὴν οὐράνιον δόξαν· ἣν εὗρες πόνοις καὶ ἄθλοις τοῖς σοῖς Φανούριε ἔνδοξε.

Μεγαλυνάριο Αγίου Φανουρίου
Χαίροις ὁ ἐν Ῥόδῳ φανερωθείς, καὶ ἐξανατείλας, ὥσπερ ἥλιος ἐξ αὐτῆς, πᾶσαν καταυγάζων, Χριστοῦ τὴν Ἐκκλησίαν, θαυμάτων σου τῷ πλήθει, Μάρτυς Φανούριε.

Φανούριος φῶς πᾶσι πιστοῖς παρέχει, Κἂν εἰς σκότος δ᾿ ἔκειτο τῆς γαίας μέγα. Εἰκάδι ἑβδομάτῃ Φανουρίου σηκὸς γῆθεν φάνθη.

via www.ekklisiaonline.gr