Η Διαφορά Του «Έχω» Και Του «Είμαι». 

Σήμερα ταξιδεύουμε με την αγάπη που κατέχει και με την αγάπη που είναι.

Για αρχή θα ακολουθήσει τον φίλοσοφο Έριχ Φρόμ και θα ξαναθυμηθεί τις σκέψεις του για το “έχω” και για το “είμαι”. 

Όπως εξηγεί: “Έχουμε δυστυχώς μεγαλώσει με μια λαθεμένη άποψη, τη μόνιμη σκέψη ότι επειδή μπορεί να χάσω ό,τι έχω, είμαι αναγκαστικά συνεχώς ανήσυχος ότι θα χάσω αυτά που έχω. Φοβάμαι τους κλέφτες, τις οικονομικές αλλαγές, τις επαναστάσεις, τις αρρώστιες, το θάνατο· φοβάμαι ακόμα την αγάπη, την ελευθερία, την ανάπτυξη, την αλλαγή, το άγνωστο. Έτσι είμαι συνέχεια ανήσυχος, υποφέροντας από χρόνια νεύρωση που με κάνει να αισθάνομαι άρρωστος και που δε συνεπάγεται μόνο την απώλεια της υγείας μου αλλά και οποιουδήποτε άλλου αποκτήματός μου. 

Γίνομαι άνθρωπος αμυντικός, σκληρός, καχύποπτος, μοναχικός, που παρασύρομαι από την ανάγκη να έχω όλο και περισσότερα για να νιώθω μεγαλύτερη ασφάλεια. 

Η αγωνία και η ανασφάλεια που προκαλείται από τον κίνδυνο να χάσει κανείς ό,τι έχει, δεν υπάρχει στους ανθρώπους που προσπαθούν να είναι. Αν είμαι αυτός που είμαι και όχι αυτό που έχω, τότε κανένας δε μπορεί να μου στερήσει ή να με απειλήσει για την ασφάλεια και την αίσθηση της ταυτότητάς μου. 

Ενώ το έχειν βασίζεται σε κάποιο πράγμα που φθείρεται με τη χρήση, το είναι αναπτύσσεται με την εξάσκηση και το ξόδεμα ενέργειας και κυρίως αγάπης.. Όμως ό,τι ξοδεύεται δεν πάει χαμένο, αντίθετα ό,τι φυλάγεται είναι χαμένο. Όταν προσπαθώ να είμαι, η μόνη απειλή για την ασφάλειά μου βρίσκεται μέσα μου: στην έλλειψη πίστης στη ζωή και στις δημιουργικές μου ικανότητες, στις τάσεις πισωδρόμησης, στην εσωτερική τεμπελιά και στην προθυμία ν’ αφήσω τους άλλους ν’ αναλάβουν τη ζωή μου. 
Αλλά αυτοί οι κίνδυνοι εξαφανίζονται όταν συνεχώς προσπαθώ να είμαι και αντίθετα ο κίνδυνος της απώλειας είναι έμφυτος στο έχειν. Το έχειν φαίνεται μια φυσιολογική λειτουργία της ζωής: για να ζήσουμε πρέπει να έχουμε πράγματα. Ακόμα περισσότερο, αν έχουμε πράγματα για να μπορούμε να τα απολαμβάνουμε. Ποιες είναι οι πηγές της ιδιοκτησίας, δεν έχει καμία σημασία. 

Η αρχή είναι η ακόλουθη: πώς και από πού απέκτησα τη περιουσία ή το τι κάνω με αυτή, είναι κάτι που αφορά μόνο εμένα και κανένα άλλο. Στο βαθμό που δεν παραβαίνω το νόμο, το δικαίωμά μου αυτό είναι απεριόριστο και απόλυτο. 
Η μεγαλύτερη όμως απόλαυση δεν είναι τόσο η κατοχή υλικών πραγμάτων όσο η κατοχή ζωντανών πλασμάτων. Ένας άντρας μπορεί να έχει κάποια ιδιοκτησία στη σχέση του με τη γυναίκα του, η οποία με τη σειρά της έχει μια μορφή ιδιοκτησίας στα παιδιά τους, τουλάχιστον όσο είναι αυτά μικρά. 

Το αίσθημα ιδιοκτησίας εμφανίζεται και στις άλλες σχέσεις, όπως για παράδειγμα στις σχέσεις με γιατρούς, δικηγόρους, οδοντιάτρους, αφεντικά, εργάτες. Οι άνθρωποι το εκφράζουν ξεκάθαρα όταν λένε «ο γιατρός μου». 
Από την άλλη, ο τρόπος του “είναι” έχει σαν προϋποθέσεις τη ανεξαρτησία, την ελευθερία και την παρουσία της κριτικής λογικής. Το βασικό χαρακτηριστικό είναι η ενεργητικότητα, η χρήση των ανθρωπίνων δυνάμεων.
Το να είναι κανείς δραστήριος, σημαίνει να μπορεί να εκφράζει τις ικανότητές του, το ταλέντο του, τον πλούτο των ανθρώπινων δώρων που διαθέτει που διαθέτουν σε τελευταία ανάλυση- όλα ανθρώπινα πλάσματα. Σημαίνει να ανανεώνει κανείς τον εαυτό, να μεγαλώνει, να ξεχύνεται, να αγαπάει, να ξεπερνάει τη φυλακή του απομονωμένου του εγώ, να έχει ενδιαφέροντα, να ‘κλίνει’ εδώ ή εκεί, να δίνει…. 
Η διαφορά λοιπόν του “είναι” και “έχειν” είναι βασικά διαφορά ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση. Η διαφορά είναι μάλλον ανάμεσα σε μια κοινωνία που το ενδιαφέρον της συγκεντρώνεται στους ανθρώπους, και σε μια άλλη που το ενδιαφέρον της συγκεντρώνεται στα πράγματα. Η τάση του έχειν χαρακτηρίζει τη δυτική βιομηχανική κοινωνία, όπου η απληστία για χρήμα, δόξα και δύναμη έχει γίνει ο κυρίαρχος τρόπος ζωής. 
Τα τελευταία διακόσια χρόνια, η τάση της υποκατάστασης των ρημάτων με ουσιαστικά έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις που κανείς δεν μπορεί να φανταστεί. Ας υποθέσουμε ότι ένα άτομο που ζητά τη βοήθεια του ψυχαναλυτή, αρχίζει τη συζήτηση με την ακόλουθη πρόταση: «γιατρέ, έχω αϋπνία, έχω στενοχώριες». Πριν από μερικές δεκαετίας αντί ο άρρωστος να πει «έχω πρόβλημα», θα έλεγε πιθανά «είμαι στενοχωρημένος», αντί «έχω αϋπνία και δεν μπορώ να κοιμηθώ». Αυτός ο τρόπος σκέψης προδίνει μια κρυμμένη υποσυνείδητη λανθασμένη σκέψη που οδηγεί αυτόματα και σε λάθος τρόπο ζωής. Ένα άλλο παράδειγμα: Αν πω «έχω μεγάλη αγάπη για σένα» δεν σημαίνει τίποτα. Η αγάπη δεν είναι ένα πράγμα που μπορεί κανείς να έχει, αλλά μια λειτουργία, μια εσωτερική δραστηριότητα, όπου αυτός ο κάποιος είναι υποκείμενο. 

Μπορώ να αγαπώ, μπορώ να είμαι ερωτευμένος, αλλά αγαπώντας… δεν έχω τίποτα. Και για να λέμε τα πράγματα ξεκάθαρα, πραγματικά, όσο λιγότερα έχω, τόσο περισσότερο μπορώ να αγαπώ...” 

Ο Ινδός φιλόσοφος Όσσο θα το εξηγήσει κάπως έτσι:

“Η αγάπη είναι τροφή από μόνη της. Όσο πιο πολύ αγαπάς τόσο πιο πολύ βρίσκεις απάτητους χώρους όπου η αγάπη απλώνεται συνεχώς τριγύρω σου σαν αύρα. 

Οι ποιητές, οι ζωγράφοι, οι μουσικοί, οι χορευτές, οι τραγουδιστές έχουν την ευαισθησία να αισθάνονται και πέρα από το σώμα, φτάνουν λίγο βαθύτερα. Μπορούν κι αισθάνονται τις ομορφιές του νου, τις ευαισθησίες της καρδιάς, διότι ζουν οι ίδιοι σε εκείνο το πεδίο. Αλλά ο μουσικός, ο ζωγράφος, ο ποιητής, ζει σε διαφορετικό πεδίο. Δεν σκέφτεται, αισθάνεται. Κι επειδή ζει μέσα στην καρδιά του, μπορεί κι αισθάνεται και την καρδιά του άλλου ανθρώπου. Αυτό είναι που κατά κανόνα ονομάζεται αγάπη. 
Γιατί δεν προχωρούν πολλοί άνθρωποι σε αυτό το πεδίο της αγάπης, αφού είναι εξαιρετικά όμορφο; 
Υπάρχει ένα πρόβλημα: ό,τι είναι πολύ όμορφο είναι και πολύ λεπτό. Δεν είναι από σίδερο, είναι φτιαγμένο από πολύ εύθραυστο γυαλί. Κι όταν πέσει και σπάσει ένας καθρέφτης, δεν υπάρχει τρόπος να τον επανασυνδέσεις. Οι άνθρωποι φοβούνται πάρα πολύ να σχετιστούν τόσο που να φτάσουν έως τα λεπτά επίπεδα της αγάπης, διότι στο στάδιο εκείνο η αγάπη είναι εξαιρετικά όμορφη αλλά και εξαιρετικά ευμετάβλητη. Τα συναισθήματα δεν είναι πέτρες, είναι σαν τα τριαντάφυλλα… 
Είναι γνωστό ότι οι ποιητές, είναι γνωστό ότι οι καλλιτέχνες ερωτεύονται σχεδόν κάθε μέρα. Η αγάπη τους είναι σαν το τριαντάφυλλο. Όσο υπάρχει, είναι πολύ ευωδιαστό, πολύ ζωντανό, χορεύει στον άνεμο, στη βροχή, στον ήλιο, δείχνοντας την ομορφιά του. Αλλά ως το βράδυ πια μπορεί να έχει χαθεί και δεν μπορείς να κάνεις τίποτε για να το εμποδίσεις. 
Η βαθύτερη αγάπη της καρδιάς είναι ακριβώς σαν την αύρα του αέρα που μπαίνει στο δωμάτιό σου, φέρνει τη φρεσκάδα, τη δροσιά της, κι έπειτα φεύγει. Δεν μπορείς να κλείσεις μέσα στην χούφτα σου τον αέρα. Πολύ λίγοι είναι οι άνθρωποι που είναι τόσο θαρραλέοι ώστε να ζουν τη ζωή από τη μια στιγμή στην επόμενη, μεταβαλλόμενη. Έτσι, έχουν αποφασίσει να έχουν την αγάπη εκείνη στην οποία να μπορούν να στηρίζονται. 
Όμως όπως και στο όμορφο λουλούδι έτσι ισχύει και στην αγάπη. Αν αγαπάς ένα λουλούδι μην το κόψεις….. Γιατί αν το κόψεις θα πάψει να είναι αυτό που αγαπάς, θα μαραθεί. Οπότε αν αγαπάς ένα λουλούδι άστο να υπάρχει. Η αγάπη δεν είναι να κατέχεις αλλά να εκτιμάς. 
Πάμε λοιπόν να ψάξουμε τον τρόπο να είμαστε και όχι να έχουμε. 

Ακούστε τον Μεντα 88fm και αφεθείτε στην ομορφιά της μουσικής του.

via Μεντα 88fm