Τι είναι η ΔΕΠΥ και πως την αναγνωρίζουμε;

Μήπως το παιδί μου έχει ΔΕΠΥ;  Η ερώτηση αυτή αποτελεί συνήθη προβληματισμό.

Δεν είναι λίγοι οι  γονείς που ανησυχούν για τα παιδιά τους όταν αυτά εκδηλώνουν συμπεριφορές νευρικότητας, έντονης ενεργητικότητας, ελλειμματικής προσοχής και μειωμένης συγκέντρωσης. Τί είναι λοιπόν η ΔΕΠΥ;

Η ΔΕΠΥ αποτελεί την πιο συχνή νευροβιολογική διαταραχή που εντοπίζεται στα παιδιά της σχολικής ηλικίας. Σύμφωνα με έρευνες, σε μια τάξη 25-30 μαθητών οι δύο από αυτούς θα έχουν συμπτώματα ΔΕΠΥ! Είναι 3 φορές συχνότερη στα αγόρια, το οποίο πιθανόν να οφείλεται στο γεγονός ότι στα κορίτσια η συμπτωματολογία είναι πιο ήπια και καθιστά την ανίχνευσή της δυσκολότερη. Η ΔΕΠΥ συνήθως συνδέεται με μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα συμπεριφοράς και άγχος όμως δεν έχει καμία επίπτωση στην νοητική λειτουργία των παιδιών και ενηλίκων.

Πώς την αναγνωρίζω;

Βασικό στοιχείο για την διάγνωση της διαταραχής ΔΕΠΥ είναι η εμφάνιση των συμπτωμάτων σε περισσότερα από ένα περιβάλλοντα. Ειδικότερα, συμπτώματα όπως η υπερκινητικότητα πρέπει να είναι διακριτά στο σπίτι και στο σχολείο, ειδάλλως αν το παιδί είναι «άτακτο» και υπερδραστήριο μόνο στο σπίτι αυτό δεν οφείλεται σε ΔΕΠΥ αλλά σε ανεπιτυχείς χειρισμούς της συμπεριφοράς του. Η σχολική ηλικία είναι αυτή στην οποία αναγνωρίζεται η διαταραχή λόγω της συγκέντρωσης και της τήρησης κανόνων που απαιτείται. Παρόλα αυτά μπορεί να διαγνωσθεί και στην ενήλικη ζωή, στην οποία συχνά τη συνοδεύουν και άλλα προβλήματα όπως συναισθηματικές διαταραχές, δυσκολίες στις επαγγελματικές και προσωπικές σχέσεις, επιθετικότητα. Βέβαια, τα χαρακτηριστικά αυτά ποικίλλουν σε κάθε άτομο και σχετίζονται με την έγκαιρη αντιμετώπιση και θεραπεία, η οποία είναι εξατομικευμένη ανταποκρινόμενη στις διαφορετικές ανάγκες.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ;

Τα κύρια (πυρηνικά) συμπτώματα της ΔΕΠΥ είναι η υπερκινητικότητα, η διάσπαση προσοχής και η παρορμητικότητα:

Υπερκινητικότητα-Παρορμητικότητα: το παιδί κινείται συνεχώς, ακόμη και όταν κάθεται, είναι ανυπόμονο, χαρακτηρίζεται από άσκοπη ενεργητικότητα, δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του και να ακολουθεί οδηγίες, αντιδρά χωρίς να σκέφτεται, κάνει συχνά ζημιές, σηκώνεται ενώ δεν επιτρέπεται. Αναφορικά με την παρορμητικότητα παρουσιάζει άγνοια κινδύνου και είναι ιδιαίτερα επιρρεπές σε ατυχήματα.

Διάσπαση Προσοχής: Το παιδί δυσκολεύεται να παρακολουθεί πάντα όλη τη συζήτηση και πολλές φορές μπορεί να απαντά ή να διακόπτει αλλάζοντας το θέμα της , συχνά ξεχνάει ή χάνει τα πράγματά του, δεν δίνει σημασία στις λεπτομέρειες, αποσπάται από άσχετα ερεθίσματα. Επιπλέον, παρουσιάζει δυσκολίες στο να συγκεντρωθεί στη μελέτη του αναβάλλοντας συνεχώς το «πότε είναι η ώρα για διάβασμα» ή στο να μελετήσει χωρίς διακοπές.

Η αδυναμία συγκέντρωσης αποτελεί χαρακτηριστικό πολλών ανθρώπων. Η ειδοποιός διαφορά των ανθρώπων με ΔΕΠΥ είναι ότι η αδυναμία αυτή είναι παρούσα πολύ συχνότερα και τείνει να μειώνει την αποδοτικότητα και τη λειτουργικότητά τους στις απαιτήσεις της καθημερινότητας.

Είναι πιθανό κάποια παιδιά να παρουσιάζουν προβλήματα μόνο από τη μία κατηγορία συμπτωμάτων. Κατά κύριο λόγο όμως τα άτομα με ΔΕΠΥ εμφανίζουν ένα συνδυασμό των κατηγοριών. Γενικότερα, τα παραπάνω χαρακτηριστικά επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τη σχέση του παιδιού με τους συνομηλίκους του, τις σχολικές επιδόσεις, την αυτοεκτίμησή του, την οικογενειακή καθημερινότητα και κρίνεται καθοριστικής σημασίας η άμεση παρέμβαση από ειδικούς , καθώς επίσης και ο σωστός χειρισμός από την οικογένεια .