Τι είναι η αντιμυλλέριος ορμόνη (ΑΜΗ) και ποιος ο ρόλος της στη γυναικεία αναπαραγωγή;

O Δρ. Βασίλειος Α. Αθανασίου απαντά στις ερωτήσεις μας.

Τι είναι η ΑΜΗ και τι ακριβώς μετράει;

H ΑΜΗ είναι μια ορμόνη που παράγεται από τα μικρά ωοθυλάκια που βρίσκονται στις ωοθήκες. Η μέτρηση αυτής της ορμόνης βοηθάει τους ιατρούς γονιμότητας να αξιολογήσουν το αποθεματικό των ωοθηκών μιας γυναίκας. Αποτελεί συνεπώς έναν έμμεσο δείκτη της ποσότητας των διαθέσιμων ωαρίων.

Το πλεονέκτημα της μέτρησης της ΑΜΗ είναι ότι τα επίπεδα της είναι αρκετά σταθερά και η μέτρησή της μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε ημέρα του κύκλου της γυναίκας. Προσοχή, όμως, η ΑΜΗ πρέπει να αξιολογείται σε γυναίκες με προβλήματα γονιμότητας και όχι στον γενικό πληθυσμό, καθώς δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ ΑΜΗ και πιθανότητας εγκυμοσύνης.

Τι δεν είναι η ΑΜΗ;

Η μέτρηση της ΑΜΗ από μόνη της δεν αποτελεί δείκτη εκτίμησης της αναπαραγωγικής ικανότητας κάθε γυναίκας. Είναι επίσης απαραίτητη η εκτίμηση των τιμών των αναπαραγωγικών ορμονών FSH, LH, αλλά και ο συνδυαστικός υπερηχογραφικός έλεγχος, ώστε να εκτιμηθεί ο αριθμός των μικρών σε μέγεθος ωοθυλακίων, που αποτελεί βασικό δείκτη του αποθέματος των αρχέγονων ωοθυλακίων που διαθέτει κάθε γυναίκα. Η ΑΜΗ δεν μπορεί να κάνει πρόβλεψη για το αν μια γυναίκα μπορεί να μείνει έγκυος. Μια μεγάλη μελέτη έδειξε ότι δεν υπήρχε διαφορά στα ποσοστά εγκυμοσύνης σε γυναίκες με φυσιολογικές τιμές ΑΜΗ που προσπαθούν να συλλάβουν έναντι γυναικών με χαμηλά επίπεδα ΑΜΗ.

Επειδή μια γυναίκα έχει φυσιολογικά επίπεδα ΑΜΗ στο παρόν, δεν σημαίνει ότι αυτά θα παραμείνουν φυσιολογικά και στο μέλλον. Όλες οι γυναίκες έχουν μείωση της γονιμότητας καθώς μεγαλώνουν και πόσο γρήγορα θα συμβεί αυτή η μείωση διαφέρει σε κάθε γυναίκα και δεν μπορεί να προβλεφθεί.

Επίπεδα ΑΜΗ και εξωσωματική γονιμοποίηση

Γυναίκες με υψηλότερες τιμές ΑΜΗ έχουν καλύτερη ανταπόκριση στη διέγερση των ωοθηκών κατά την εξωσωματική γονιμοποίηση, καθώς περισσότερα ωάρια αναπτύσσονται και ανακτώνται. Από την άλλη, γυναίκες με χαμηλή ΑΜΗ έχουν μικρότερο αριθμό ωοθυλακίων και παράγουν μικρότερο αριθμό ωαρίων. Έχοντας περισσότερα ωάρια στην εξωσωματική, παρέχεται η ευκαιρία σε μεγαλύτερο αριθμό ωαρίων να γονιμοποιηθούν και να εξελιχθούν σε έμβρυα. Συνεπώς η καλή τιμή της ΑΜΗ σχετίζεται και με καλύτερη πρόγνωση.

Πώς γίνεται να αυξήσουμε τα επίπεδα ΑΜΗ;

Δυστυχώς, δεν υπάρχουν επιστημονικά αποδεδειγμένοι τρόποι αύξησης των επιπέδων ΑΜΗ.

Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι η ΑΜΗ μας δείχνει ποιο είναι το αποθεματικό των ωοθηκών και η πτώση της τιμής της είναι κάτι φυσιολογικό με την πάροδο της ηλικίας. Η ικανοποιητική ή φυσιολογική τιμή της μέτρησης της ΑΜΗ δεν μπορεί να προβλέψει πόσο γρήγορα θα μειωθεί στο μέλλον, ούτε αν θα μπορεί μια γυναίκα να επιτύχει αυτόματη σύλληψη ή γενικότερα την πιθανότητα επίτευξης εγκυμοσύνης. Οι ειδικοί γονιμότητας χρησιμοποιούν τη μέτρηση της ΑΜΗ ως διαγνωστικό εργαλείο για την εξατομικευμένη προσέγγιση της κάθε γυναίκας. Από την άλλη πλευρά, η τεκνοποίηση σε μεγαλύτερες ηλικίες είναι μια πραγματικότητα. Οι σύγχρονες τεχνικές δίνουν τη δυνατότητα σε κάθε γυναίκα να αναβάλλει – αν θέλει – τη μητρότητα, αφού μπορεί να κρυοσυντηρήσει και να διατηρήσει το γενετικό της υλικό με την επιτυχή πλέον κρυοσυντήρηση αγονιμοποίητων ωαρίων. Ετσι, κάθε γυναίκα έχει αυτονομία για το εάν, το πότε και το πώς θα γίνει μητέρα.

Ο Βασίλειος Αθανασίου είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και ειδικεύθηκε στη Μαιευτική – Γυναικολογία στην Πανεπιστημιακή Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα».

Είναι  Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στο οποίο ολοκλήρωσε τη διδακτορική διατριβή του με θέμα τη νεοπλασία του τραχήλου. Μετεκπαιδεύθηκε στην Ενδοσκοπική Χειρουργική και Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή στα νοσοκομεία Hôpital Cantonal de Fribourg (Ελβετία), Hôpital Universitaire de Genève HUG (Ελβετία), Centre Européen de Formation Pratique et de la Chirurgie Endoscopique – Perigeux (Γαλλία) και  Monash University – Melbourne (Αυστραλία).

Από το 1996 βρίσκεται στην Ελλάδα και ασχολείται με τον τομέα της ενδοσκοπικής Χειρουργικής και Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, έχοντας συνεργαστεί με μονάδες Εξωσωματικής  και Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στα μεγαλύτερα μαιευτήρια της χώρας.
Το 2007 δημιούργησε με τη βιολόγο Μαρία Σακελλαρίου το «Κέντρο Εξωσωματικής Αθηνών- IVF Athens Center».  Είναι Επίσημος Επιστημονικός Συνεργάτης του Εργαστηρίου Ιστολογίας-Εμβρυολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, ενώ είναι μέλος και συμμετέχει στα Δ.Σ. και σε Συντακτικές Επιτροπές σε ελληνικών και διεθνών επιστημονικών εταιρειών και περιοδικών. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Υπογονιμότητας (ESHRE) και η Εταιρεία Υπογονιμότητας Αυστραλίας (FSA).

Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε θέματα υπογονιμότητας, υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και εξωσωματικής γονιμοποίησης ενώ συμμετέχει ενεργά σε οργανωτικές επιτροπές και ομιλίες σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια και επιστημονικές συναντήσεις.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με θέματα γυναικείας αναπαραγωγής, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του «Κέντρου Εξωσωματικής Αθηνών – IVF Athens Center» https://www.ivfathenscenter.gr/