Αυτά είναι τα πέντε επίπεδα αναγκών, από τα οποία εξαρτάται όλη σχεδόν η συμπεριφορά μας.

Σήμερα θα γνωρίσουμε τον ιδρυτή της Ανθρωπιστικής Ψυχολογίας, τον Αβραάμ Μάσλοου που ήταν Αμερικανός ψυχολόγος ο οποίος έμεινε γνωστός για τη θεωρία ιεράρχησης των αναγκών που υποστηρίζει ότι υπάρχουν πέντε επίπεδα αναγκών, από τα οποία εξαρτάται όλη σχεδόν η συμπεριφορά μας.
Ο Μάσλοου δημιούργησε μια κλίμακα αναγκών, που έγινε η διάσημη ως η πυραμίδα των αναγκών. Πιο συγκεκριμένα, μίλησε για τις φυσιολογικές ανάγκες, τις ανάγκες ασφάλειας, τις ανάγκες κοινωνικής αποδοχής, αυτοεκτίμησης και αυτογνωσίας. Ο Αβραάμ Μάσλοου, ύστερα από 30 χρόνια ερευνών έφτασε στο όχι και τόσο ευχάριστο συμπέρασμα ότι υπάρχει η αλυσίδα των ανθρώπινων αναγκών και εννοεί το απλό ότι όταν εκπληρωθεί μια βασική μου ανάγκη αναζητώ αμέσως να εκπληρώσω την επόμενη, όταν βρω πού να κοιμηθώ το βράδυ, θα αναζητήσω και τροφή, μετά θα ψάξω για δουλειά και στη συνέχεια για ερωτικό σύντροφο. Αυτή λοιπόν η αλυσίδα σταματάει όταν εκπληρωθούν οι 4 πρώτες βασικές ανάγκες:

α) οι φυσικές ανάγκες: τροφή, νερό ύπνος, κλπ,
β) η ανάγκη για ασφάλεια: σπίτι, ρούχα, καθαριότητα σώματος, δουλειά
γ) η ανάγκη ανθρώπινης κοινότητας, σύντροφος, φιλία, οικογένεια και τέλος
δ) η ανάγκη για αυτοεκτίμηση: αυτοπεποίθηση, σεβασμός του εαυτού και των άλλων, γόητρο

Όμως ο άνθρωπος δεν οδεύει προς την εκπλήρωση της πέμπτης βασικής ανάγκης που είναι η αυτοπραγμάτωση και η αγάπη, δηλαδή αυτό που είναι τελικά η πιο σημαντική στιγμή μας. Αυτή η αυτοπραγμάτωση χαρακτηρίζεται από ηθική ακεραιότητα, δημιουργικότητα, αυθορμητισμό, πνεύμα ικανό να επιλύει προβλήματα, έλλειψη προκαταλήψεων, αποδοχή της πραγματικότητας για καλύτερη αντιμετώπισή της κλπ.
Όπως αναφέρει: “Θεωρώ ότι η μεγαλύτερη ανακάλυψη του Φρόιντ είναι ότι η μεγάλη αιτία πολλών ψυχολογικών ασθενειών είναι ο φόβος να γνωρίσει κανείς τον εαυτό του, τα συναισθήματα, τις παρορμήσεις, τις αναμνήσεις, τις ικανότητες, τις δυνατότητες, το πεπρωμένο του…. Γενικά, αυτού του είδους ο φόβος είναι αμυντικός, με την έννοια ότι είναι μια προστασία της αυτοεκτίμησης μας, της αγάπης και του σεβασμού που τρέφουμε για τον εαυτό μας.

Τείνουμε να φοβόμαστε οποιαδήποτε γνώση θα μπορούσε να μας κάνει να απεχθανόμαστε τον εαυτό μας ή να μας κάνει να νιώθουμε κατώτεροι, αδύναμοι, ανάξιοι, κακοί. Προστατεύουμε τον εαυτό μας και την ιδανική εικόνα του εαυτού μας με την απώθηση και με παρόμοιους αμυντικούς μηχανισμούς, οι οποίοι είναι κυρίως τεχνικές μέσω των οποίων αποφεύγουμε να συνειδητοποιήσουμε δυσάρεστες ή επικίνδυνες αλήθειες.

Τις μανούβρες με τις οποίες εξακολουθούμε να αποφεύγουμε αυτή τη συνειδητοποίηση της οδυνηρής αλήθειας τις ονομάζουμε «αντίσταση». Όμως θα σου πω το εξής, το να είσαι απόλυτα ειλικρινής με τον εαυτό σου, είναι η σπουδαιότερη προσπάθεια που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος. Υπάρχει όμως και ένα άλλο είδος αλήθειας το οποίο τείνουμε να αποφεύγουμε και είναι η προσωπική ανάπτυξη γιατί και αυτή, επίσης, μπορεί να επιφέρει ένα άλλο είδος φόβου, δέους, αισθημάτων αδυναμίας και ανεπάρκειας, ευθυνών. Κι έτσι φτάνουμε στην άρνηση της καλύτερης πλευράς μας, των ταλέντων μας, των ανώτερων δυνατοτήτων μας, της δημιουργικότητας μας. Άλλη μια μάχη με το δικό μας μεγαλείο….

Είναι το κομμάτι μας, που έχει κάτι το θεϊκό, για το οποίο έχουμε αντιφατικά συναισθήματα, το οποίο μας γοητεύει αλλά και μας φοβίζει, μας προσελκύει αλλά και μας κάνει να παίρνουμε αμυντική στάση, να αισθανόμαστε ντροπή και ενοχές. Είναι η τόλμη, να βγαίνεις μπροστά, να ξεχωρίζεις από τους άλλους, να στέκεσαι ολομόναχος και να φωτίζεις την δημιουργικότητά σου, μια στιγμή που έχεις μάθει να την θεωρείς μια πράξη περιφρόνησης και πρόκλησης προς τους άλλους και έτσι σε φοβίζει.

Η στιγμή του φόβου είναι αρκετά κατανοητή αλλά πρέπει παρόλα αυτά να ξεπεραστεί αν πρόκειται να υπάρξει δημιουργία. Έτσι, το να ανακαλύψει κανείς στον εαυτό του ένα μεγάλο ταλέντο μπορεί αναμφίβολα να φέρει ευφορία αλλά φέρνει επίσης και ένα φόβο των κινδύνων, των ευθυνών και των καθηκόντων του να είναι πρωτοπόρος και πολλές φορές διαφορετικός από τους άλλους.
H υπευθυνότητα φαίνεται κάποτε βαρύ φορτίο και τότε προσπαθεί το άτομο να την αποφύγει όσο περισσότερο είναι δυνατό…” Η ανάγκη λοιπόν της αυτοπραγμάτωσης σύμφωνα με τον Μάσλοου είναι η τελευταία ανάγκη στην πυραμίδα και λίγοι φτάνουν μέχρι εκεί.

Οι ανάγκες αυτές περικλείουν την επιθυμία να εκπληρώσει ο άνθρωπος δυναμικά όλα αυτά που μπορεί να είναι, να γίνεται πιο ολοκληρωμένος, «πιο γεμάτος». Για να είναι κάποιος αυτοπραγματωμένος σύμφωνα με τον Μάσλοου, χρειάζεται να έχει τις χαμηλότερες ανάγκες τακτοποιημένες.
Υπολόγισε ότι μόνο το 2% του κόσμου είναι πραγματικά αυτοπραγματωμένο. Επέλεξε μια ομάδα ανθρώπων που, σύμφωνα με τον ίδιο, είχαν τα βασικά για την αυτοπραγμάτωση, όπως ο Abraham Lincoln, ο Mahatma Gandhi, ο Albert Einstein κ.ά. Κοίταξε τις βιογραφίες τους, τα γραπτά τους, τις δραστηριότητές τους και πήγε και πήρε συνεντεύξεις από αυτούς και τους γνώρισε προσωπικά. Έτσι, έφτιαξε μια λίστα με κοινά χαρακτηριστικά.

Είδε ότι αυτοί οι άνθρωποι είχαν ως κέντρο το παρόν και την πραγματικότητα, που σημαίνει ότι μπορούσαν να ξεχωρίσουν αυτό που είναι ψεύτικο κι ανέντιμο από αυτό που είναι αληθινό και αυθεντικό. Είχαν ως κέντρο τα προβλήματα που απαιτούν λύσεις, δεν τα απέφευγαν και θεωρούσαν ότι κάθε πρόβλημα είχε και ένα δώρο να τους δώσει.

Είχαν ανάγκη για μοναχικότητα, ένιωθαν άνετα να είναι μόνοι τους και μερικές φορές την επιδίωκαν. Βασίζονταν στις δικές τους εμπειρίες και κρίσεις. Πολλές φορές είχαν διαφορετική άποψη από τους άλλους και την έλεγαν με ειλικρίνεια, άκουγαν προσεχτικά όμως και τις αντίθετες γνώμες, είχαν γενικά δημοκρατικές αξίες. Ήταν «ανοιχτοί» στις εθνικές και ατομικές διαφορές. Είχαν την ικανότητα που ονομάζεται κοινωνικό ενδιαφέρον, συμπόνια και ανθρωπισμός.

Είχαν στενές προσωπικές σχέσεις με έναν μικρό «κλειστό» κύκλο φίλων και οικογενειακών μελών περισσότερο, παρά πολλές επιφανειακές σχέσεις με πολλούς ανθρώπους.

Είχαν αίσθηση του χιούμορ και προτιμούσαν να αυτοσαρκάζονται ή να σχολιάζουν γενικά και ποτέ το χιούμορ τους δεν είχε αντικείμενο άλλους ανθρώπους. Αποδέχονταν τον εαυτό τους και τους άλλους και προσπαθούσαν πάντα να δέχονται τους άλλους όπως πραγματικά είναι χωρίς να προσπαθούν να τους αλλάξουν.

Ο Μάσλοου δεν πίστευε φυσικά ότι οι αυτοπραγματωμένοι άνθρωποι είναι τέλειοι. Είχαν ελαττώματα και ενοχές, ήταν όμως ελεγχόμενα από τους ίδιους και ήταν ρεαλιστικά, αληθινά και χωρίς νευρώσεις. Και πίστευε πάντα ότι είχαν την ικανότητα να ζουν στο παρόν.
Όπως έλεγε: “Η ικανότητα να βρίσκεσαι στο παρόν, είναι θεμελιώδης παράμετρος για τη διανοητική ισορροπία. Ζεις στο παρόν, προχωράς μπροστά. Μπορεί κανείς να διαλέξει είτε να πάει πίσω προς την ασφάλεια είτε να πάει μπροστά προς την εξέλιξη. Αυτό που είναι πρωταρχικό να αλλάξουμε στη ζωή μας αν δεν αισθανόμαστε καλά, είναι ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας. Γιατί αν το μόνο εφόδιο που έχει κανείς είναι ένα σφυρί, τότε βλέπει όλα τα προβλήματα σαν καρφιά… 

Ένας δάσκαλος ή μια κοινωνία, ένας πολιτισμός, δεν δημιουργούν έναν άνθρωπο. Δεν εμφυτεύουν μέσα του την ικανότητα να αγαπά, να αυτοβελτιώνεται ή να είναι δημιουργικός. Απλά επιτρέπουν ή προωθούν ή ενθαρρύνουν ή βοηθούν αυτό που υπάρχει σε εμβρυακή μορφή να γίνει αληθινό και πραγματικό. Ο πολιτισμός είναι ο ήλιος, η τροφή και το νερό, δεν είναι ο σπόρος.
Ο σπόρος είμαστε εμείς και η ζωή μας είναι η μεγάλη περιπέτειά μας μέχρι να βρούμε την αγάπη, μέχρι να φτάσουμε στην αυτοπραγμάτωση μας..»

 Όπως έλεγε και ο Πλάτωνας “Είναι αδύνατο να βελτιωθεί ο κόσμος, αν δεν βελτιωθούν οι άνθρωποι που κατοικούν σ’ αυτόν..” 

 via μεντα fm