200 χρόνια νεότερη Ελλάδα

Το ταραχώδες καλοκαίρι του 2015 είχα προγραμματίσει ένα μεγάλο ταξίδι στις ΗΠΑ. Πάτησα βουνά, λαγκάδια, πεδιάδες και ηφαίστεια, που κοιμούνται για χιλιάδες χρόνια. Επισκέφτηκα μεγαλουπόλεις, χωριά και φυσικά πάρκα. Πήγα σε μουσεία και σε νυχτερινά μπαρ, συνομίλησα με ανθρώπους, πολλούς ανθρώπους, ξένους, αγνώστους. Διέσχισα την Αμερική όπως είναι «σήμερα» από τον ανάλαφρο νότο μέχρι τον σοβαροφανή βορρά. Πήγα και στην κεντρική Αμερική, εκεί που δε φαίνεται-με κραυγαλέο τρόπο-η επιρροή του εμφυλίου (του 19ου αιώνα μεταξύ Βορείων και Νοτίων).

unsplash photos

Ακόμα νιώθω δέος για το πόσο ενωμένοι μου φάνηκαν αυτοί η άνθρωποι. Πόσο βαθιά έχει χαραχθεί μέσα τους, ακόμα και 160 χρόνια μετά, ο πόλεμος και η αγριότητα που βίωσαν οι πρόγονοί τους και πόσο αγαπούν τη χώρα τους. Πώς σε κάθε πολιτεία, σε κάθε γωνιά και σε κάθε μικρομάγαζο οι άνθρωποι με υποδέχονταν με το ίδιο χαμόγελο και την ίδια όρεξη. Μου φαίνεται αδιανόητο να έχουν εκπαιδευτεί από τον ίδιο δάσκαλο για να μάθουν τα ίδια «γράμματα»! Ακόμα και οι άνθρωποι της εστίασης, που θα σκεφτεί κανείς, αφού από τον πελάτη θα πληρωθούν (βλ. φιλοδώρημα), ακόμα και αυτοί, δεν μπορεί να είναι συνεννοημένοι! Υπάρχει κάτι μέσα τους…

Είναι θέμα κουλτούρας. Η κουλτούρα της ενότητας. Πόσο τη ζήλεψα;!

Η ειρωνεία είναι ότι όπου και να πήγαινα, στον τυπικό διάλογο «Από που είσαι; Από την Ελλάδα», με υποδέχονταν με ενθουσιασμό, κυρίως για τις αξίες που συμβολίζει η Ελλάδα και ο Έλληνας στα μάτια τους. Στη συνέχεια ακολουθούσε η ερώτηση «Πες μας! Τι γίνεται εκεί; Πώς φτάσατε σε αυτό το σημείο;». Η ντροπή που ένιωθα ήταν άνευ προηγουμένου όμως η συζήτηση ήταν πάντα λυτρωτική στο τέλος.

Φέτος γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης και ενός αιματηρού αγώνα για εκσυγχρονισμό, αναγνώριση του έθνους μας και της θρησκείας μας. Όλα αυτά, τότε και τώρα, αντικατοπτρίζουν την ελευθερία ενός λαού, που ζει και ευδοκιμεί ανεμπόδιστα. Γεγονός που για τους Αμερικανούς έχει γίνει «σημαία» ενώ εδώ όχι στον ίδιο βαθμό. Αυτός ο λαός χρειάστηκε να ανατρέψει ένα καθεστώς όπως η δουλεία, να συγκρουστεί μεταξύ του με μεγάλη αγριότητα και μετά να περάσει αυτή την εμπειρία στην επόμενη γενιά και σε αυτήν που ακολούθησε, για να φτάσει η χώρα να είναι παγκόσμια υπερδύναμη. Αυτή η αλληλουχία απαιτεί μεγάλη ενότητα και μεγάλη ωριμότητα! Δυστυχώς, η κατάσταση δεν είναι η ίδια στην πατρίδα μας, πάσχουμε ακόμα από παιδικές ασθένειες, όπως η έλλειψη παιδείας.

unsplash photos

Η κουλτούρα της ενότητας τελικά είναι το καύσιμο για την ανάπτυξη και την ευημερία και φέτος, παρά τα πρακτικά εμπόδια, έχουμε την ευκαιρία να το σκεφτούμε, να το ζυγίσουμε και να αναλογιστούμε πώς θα πορευτούμε παρακάτω. Βεβαίως, αυτή η διαπίστωση είναι απλουστευμένη γιατί δεν υπάρχει μόνο το ατομικό επίπεδο, υπάρχει και το συλλογικό και εκεί περιπλέκεται αρκετά το ζήτημα. Σαφώς και δεν μπορούμε ατομικά να αποφασίσουμε κάτι και βάσει αυτού να πορευτεί μια ολόκληρη κοινωνία. Όμως, μερικές φορές όλα τα πράγματα είναι μια απλή συνειδητή απόφαση που ο καθένας μπορεί να πάρει κάνοντας την αυτοκριτική του. Θα αποβάλλουμε πολλά προβλήματα αν φροντίζουμε να πετάμε το σκουπιδάκι μας μέσα στον κάδο απορριμμάτων, αν ασχοληθούμε λίγο παραπάνω με την πνευματική μας καλλιέργεια ή αν αλλάξουμε τον τρόπο  που ψηφίζουμε.

«Πάμε παρακάτω!» Αυτή ήταν η εσωτερική ανάγκη των Αμερικανών που έγινε σύνθημα και εξωτερικεύτηκε συλλογικά με τον εμφύλιο πόλεμο. Προσοχή, η πρόταση δεν είναι να πάρουμε τα όπλα, αντιθέτως, είναι να βρούμε τον τρόπο να πάμε κι εμείς παρακάτω με αφορμή τα 200 χρόνια ελευθερίας μας.

cover photo unsplash